Αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία
www.enet.gr

«Το φράγμα Αποσελέμη θα πνίξει το περιβάλλον»
SOS επιστημόνων

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗ

«Οταν η συμφορά συμφέρει
λογάριαζέ την για πόρνη»
«Μαρία Νεφέλη» Οδυσσέας Ελύτης

Οι κάτοικοι των γειτονικών κοινοτήτων αντέδρασαν πολλές φορές στην κατασκευή του φράγματος στον Αποσελέμη.

Η επιλογή υδροδότησης της ανατολικής Κρήτης με την κατασκευή του φράγματος Αποσελέμη, το οποίο πρόκειται να δημοπρατηθεί τις επόμενες ημέρες, θα προκαλέσει ανυπολόγιστη καταστροφή, οικολογική, κοινωνική και παραγωγική, και μάλιστα μη αναστρέψιμη, σε όλους τους δήμους κυρίως του Ηρακλείου που βρίσκονται περιμετρικά του όρους Δίκτη, «που είναι ενιαίο υδραυλικό σύστημα», σύμφωνα με τον καθηγητή Υδρολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Γ. Καλλέργη (Χερσονήσου, Μαλίων, Καστελίου, Βιάνου, Αρκαλοχωρίου, Αγίου Νικολάου, Ιεράπετρας), αφού τα νερά τους που τροφοδοτούνται από τον Χώνο σε όλη την ενδοχώρα κινδυνεύουν να γίνουν υφάλμυρα ή αλμυρά λόγω της υπεράντλησης των γεωτρήσεων τα τελευταία σαράντα χρόνια.

Αυτά τα στοιχεία, τα οποία ήταν γνωστά στους γεωλόγους και στους υδρογεωλόγους, ήρθε να επιβεβαιώσει η μελέτη ιχνηθέτησης επιστημόνων του ΙΓΜΕ -που έσκασε σαν βόμβα στον γενικό εφησυχασμό-- οι οποίοι έριξαν χρωστική ουσία στον Χώνο, από όπου περνούν τα επιφανειακά νερά του οροπεδίου Λασιθίου και βρήκαν τη χρωματική ύλη σε πηγές και γεωτρήσεις των περισσοτέρων από τους προαναφερόμενους δήμους.

Υποβάθμιση βεβαίως θα υποστεί και το οροπέδιο Λασιθίου, το οποίο μάλιστα είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα «Natura», δηλώνουν επιστήμονες και ειδικοί διαφορετικών ειδικοτήτων και αντικειμένων καθώς και εκπρόσωποι φορέων.

Μάλιστα οι ίδιοι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί πως εκτός από την καταστροφή που θα προκαλέσει το εν λόγω φράγμα δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να λύσει το υδρευτικό πρόβλημα της ανατολικής Κρήτης για το οποίο προορίζεται, ενώ αντίθετα υπάρχουν σοβαρές και ολοκληρωμένες λύσεις, όπως αυτή του Αλμυρού ποταμού του Ηρακλείου με χαμηλό κόστος, οι οποίες αποσιωπούνται.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα πως ενώ το φράγμα Αποσελέμη αν ολοκληρωθεί, το κόστος του, σύμφωνα με υπολογισμούς διαφόρων τεχνοκρατών, μπορεί να ανέλθει έως και στα διακόσια δισ. δραχμές, ο Δήμος Γαζίου έχει δρομολογήσει τις απαραίτητες νομικές και τεχνικές διαδικασίες ώστε σε ένα χρόνο να έχει λειτουργήσει στην περιοχή του το πρώτο εργοστάσιο αφαλάτωσης νερού με μικρό κόστος από τον Αλμυρό ποταμό με αρχική παραγωγή, όπως μας είπε ο δήμαρχος, Γιώργος Μαρκογιαννάκης, 2,5 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ημερησίως σε συμφέρουσα τιμή.

Μόνο ο Δήμος Χερσονήσου μέχρι τώρα, στην περιοχή του οποίου θα δημιουργηθεί το φράγμα Αποσελέμη, και η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου έχουν αντιδράσει με επιστημονικές ημερίδες και κινητοποιήσεις.

Οι απόψεις του γενικού γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης, κ. Σεραφείμ Τσόκα, ο οποίος βρήκε δρομολογημένο το έργο από την προηγούμενη διοίκηση και το ΥΠΕΧΩΔΕ μαζί με ένα ποσό από την Ευρωπαϊκή Ενωση, συμπυκνώνονται στα εξής: «Από τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα και προκειμένου να καλυφθούν οι υφιστάμενες και μελλοντικές υδρευτικές ανάγκες του άξονα Ηρακλείου - Αγίου Νικολάου, η κατασκευή του φράγματος Αποσελέμη κρίνεται επιβεβλημένη και εκτός του ότι θα συμβάλει στην επίλυση του υδρευτικού προβλήματος, θα επιδράσει θετικά και στην αποκατάσταση των υδροφορέων που επιβάλλεται και με την οδηγία 2000/60/ΕΚ. Στην προκειμένη περίπτωση το φράγμα συλλέγει πλημμυρικά νερά και λειτουργεί σε βάση υπερετήσιας εξίσωσης. Ως εκ τούτου πρέπει να έχει μια σχετικά ικανή χωρητικότητα (27,3 εκ. Μ3 στη στάθμη του υπερχειλιστή) για την αποθήκευση ικανών ποσοτήτων σε υγρές περιόδους για την αντιμετώπιση των υδρευτικών απαιτήσεων σε ξηρές περιόδους».

Παράλληλα τονίζει πως τα έργα δεν θα επηρεάσουν το οροπέδιο Λασιθίου και το οικοσύστημα, ενώ η λύση των μικρών φραγμάτων είναι ακριβότερη, θα έχει «μεγαλύτερες κοινωνικές επιπτώσεις» και επίσης για τη λύση του Αλμυρού ποταμού δεν μπορούμε μέχρι σήμερα «να έχουμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα».

Ωστόσο, όλοι οι επιστήμονες έχουν διαφορετική άποψη και για τον Αποσελέμη και για τον Αλμυρό ποταμό, αλλά υπάρχει πλέον ένας ισχυρός συνασπισμός οικονομικών συμφερόντων μαζί με την άγνοια (;) των υπηρεσιών.

Ο δήμαρχος Χερσονήσου Σπύρος Δανέλλης, εκφράζοντας την οξεία αντίθεσή του με μια τέτοια επιλογή, τονίζει μεταξύ των άλλων: «Οι σύγχρονες διεθνώς επιστημονικές αντιλήψεις απομακρύνθηκαν από τις μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις με δαπανηρά υδραυλικά έγα που σε περίπτωση αστοχίας οδηγούν σε καταστροφές μη αναστρέψιμες. Αντιθέτως προκρίνουν συστήματα μικρών επεμβάσεων και όλο και περισσότερο την αντίστροφη όσμωση και τις αλματωδώς αναπτυγμένες τεχνολογίες αφαλάτωσης όχι μόνο υφάλμυρων αλλά και σκληρών νερών, αλλά και αμιγώς θαλασσινών».

Ο κ. Δανέλλης είναι αποκαλυπτικός και σκληρός και για την πολιτική επιλογή του φράγματος: «Βολεύει διοίκηση και πολιτική ηγεσία, βρίσκει δε θερμούς υποστηρικτές αναπτυξιολάγνους τεχνικούς και εργολάβους παντός διαμετρήματος. Θρίαμβος του τυχοδιωκτισμού και του παραλόγου, αφού δεν ενδιαφέρει η σκοπιμότητα και το αποτέλεσμα, αλλά αυτή καθ' αυτή η απορρόφηση πόρων, ανεξαρτήτως του κοινωνικού, περιβαλλοντικού και οικονομικού κόστους. Οπως δεν ενδιαφέρει και η εξασφάλιση του προσδοκώμενου οφέλους - της υδροδότησης δηλαδή της πόλης του Ηρακλείου. Το μέγεθος της επικείμενης καταστροφής είναι ανυπολόγιστο».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/12/2004

ΑΠΟΣΕΛΕΜΗΣ
Λένε «όχι στο φράγμα» μελέτες, γεωλόγοι, ορνιθολόγοι

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗ

Την πλήρη αντίθεσή του με τη δημιουργία του φράγματος Αποσελέμη τονίζει εμφατικά και το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος, σε μελέτη του με τίτλο «Μελέτη Αξιολογήσεως της Βιωσιμότητος του Φράγματος Αποσελέμη Κρήτης», την οποία υπογράφει ο πρόεδρός του Μιχάλης Δεκλερής και επ. αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Η κατασκευή του φράγματος στην κοιλάδα του Αποσελέμη θα έχει καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον, εκτιμούν επιστήμονες, φορείς και οργανισμοί

Στη μελέτη αναφέρεται πως «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Βιωσίμου Αναπτύξεως, η κατάρτιση του οποίου είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανελήφθησαν στο Ρίο (1992) και επαναβεβαιώθηκαν στη Νέα Υόρκη (1997). Τέτοιο σχέδιο δεν έχει καταρτιστεί, ούτε έχει συσταθεί το κατάλληλο εθνικό συμβούλιο για την κατάρτισή του.

Τούτο καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει πράγματι επίσημη δέσμευση της κυβερνήσεως για ουσιαστική πολιτική βιωσίμου αναπτύξεως».

Ειδικότερα για τις παραμέτρους του φράγματος Αποσελέμη το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος διατυπώνει τις εξής θέσεις σε μια περίοδο που δεν ήταν γνωστή η μελέτη ιχνηθέτησης του ΙΓΜΕ.

«Η απόφαση για την κατασκευή του φράγματος δεν είναι συμβατή με τη βιώσιμη ανάπτυξη της Κρήτης διότι:

α. Διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ των αστικών κέντρων και της υπαίθρου, αφού συνεπάγεται την εξαφάνιση ολοκλήρου χωρίου (Σφενδύλη) και τη μετεγκατάσταση των κατοίκων του», ενώ ο καθηγητής κ. Τσακίρης ουσιαστικά θεωρεί ότι πρέπει να μετεγκατασταθούν και οι κάτοικοι του χωριού Ποταμιές.

β. Διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ ανθρωπογενών συστημάτων και οικοσυστημάτων, αφού αποδέχεται τη θυσία οικοσυστημάτων. Κατά το χρόνο λήψεως της επιμάχου αποφάσεως δεν έχει εγκριθεί περιφερειακό χωροταξικό σχέδιο για την Κρήτη.

«Η καταστροφή των οικοσυστημάτων του ποταμού Αποσελέμη και του οροπεδίου Λασιθίου είναι απώλεια που δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως αποδεκτή θυσία χάριν ορισμένων ανθρωπογενών συστημάτων. Η λογική αυτή ίσχυε στην εποχή των ανεξέλεγκτων φραγμάτων», καταλήγει το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος.

Την οξεία διαφωνία του στην κατασκευή του φράγματος Αποσελέμη και τις καταστροφικές συνέπειές του τονίζει και ο Σύλλογος Ελλήνων Γεωλόγων (ΣΕΓ) του Παραρτήματος Κρήτης, σημειώνοντας μεταξύ των άλλων: «Η στέρηση της ροής στις καταβόθρες που αποστραγγίζουν το Οροπέδιο μέρος της οποίας επανεμφανίζεται στον Αποσελέμη και συνεπώς υπολογίζεται δύο φορές, θα αποστερήσει από την κύρια πηγή τροφοδοσίας τις πηγές του Αγίου Γεωργίου - Κασταμονίτσας και τα καρστικά συστήματα της ζώνης Τρίπολης (Μαλίων).

Οι επιπτώσεις αναμένεται όμως να είναι σημαντικές για τους πλακώδεις ασβεστόλιθους -όπου θα δημιουργηθούν μερικώς συνθήκες λειψυδρίας, από τους οποίους σήμερα γίνεται εκμετάλλευση με γεωτρήσεις (Αβδού Λιλιανό, Γεράκι, Νιπιδιτό, Παναγία, Εμπαρος κ.λπ.)».

Το Παράρτημα ΣΕΓ δεν είναι της γνώμης να μη γίνει κανένα έργο στην περιοχή. Θεωρεί όμως ότι το μεγάλο έργο του Αποσελέμη θα δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα από όσα θα λύσει.

Ο βιολόγος ορνιθολόγος-ερευνητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Μιχάλης Δρετάκης, μας είπε: «Ειδικά τα φράγματα στα πεδινά μέρη της Κρήτης μπορούν να λειτουργήσουν ευεργετικά για τα πουλιά, επειδή απουσιάζουν αντίστοιχοι υγροβιότοποι.

Υπάρχουν όμως δύο μεγάλα αρνητικά στοιχεία στο φράγμα Αποσελέμη για τα πουλιά. Το πρώτο έχει να κάνει με το πολύ μεγάλο ύψος του για τα πουλιά -56 μέτρα- και την έντονη πτώση της στάθμης του.

Το δεύτερο αρνητικό στοιχείο είναι ο τρόπος που θα γεμίζει το φράγμα, δηλαδή η λήψη των νερών του Οροπεδίου Λασιθίου θα δημιουργούσε μεγάλη αναστάτωση στην ευαίσθητη οικολογικά περιοχή του Χώνου και της Μονής Βιδιανής που πλημμυρίζει εποχιακά και συνιστά οικότοπο προτεραιότητας προστασίας για την Ευρωπαϊκή Ενωση με την οδηγία 92/43.

Ενα μικρό φράγμα ύψους 15 μέτρων θα έκανε καλό στο οικοσύστημα της περιοχής και στα πουλιά».

Ο σύμβουλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών σε θέματα ανακύκλωσης του νερού, Ανδρέας Αγγελάκης, μας είπε πως «σε καμία προηγμένη χώρα του κόσμου δεν γίνονται πλέον φράγματα μόνο για ύδρευση. Τα τελευταία χρόνια η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Σήμερα εκτιμάται ότι σε όλο τον κόσμο λειτουργούν πολυάριθμες μονάδες αφαλάτωσης, που παράγουν πάνω από 16 εκατομμύρια κυβικά μέτρα πόσιμου νερού ημερησίως. Μειώνεται συνεχώς το κόστος παραγωγής νερού με αφαλάτωση λόγω της ανάπτυξης των τεχνολογιών των μεμβρανών (μακροδιήθησης, υπερδιήθησης, μικροδιήθησης, αντίστροφης ώσμωσης και άλλων».

Ακόμα και η Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ), διά στόματος του γεωλόγου Στέργιου Κοκολάκη, τονίζει πως η ΥΕΒ έχει προτείνει με βάση την πρόταση ξένων επιστημόνων τη δημιουργία φράγματος ύψους 30 μέτρων στον Αλμυρό για να σηκώσει τη στάθμη του νερού και να πάρουμε το νερό του.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 14/12/2004

«Φράγμα» κινητοποιήσεων

Δυναμικές κινητοποιήσεις αρχίζουν οι κάτοικοι των θιγόμενων περιοχών από το -υπό δημοπράτηση- φράγμα Αποσελέμη.

Ηδη η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου ενημερώνει με φακέλους του, δημοτικούς άρχοντες των απειλούμενων με λειψυδρία και υποβάθμιση δήμων, όπως το οροπέδιο Λασιθίου, Καστελίου, Μαλίων Αρκαλοχωρίου, Βιάννου, Νεάπολης, Ιεράπετρας, Αγίου Νικολάου και Ηρακλείου.

Ταυτόχρονα, όπως μας είπε ο δήμαρχος Χερσονήσου Σπύρος Δανέλλης, ο δήμος του οποίου συμμετείχε από παλιά στις κινητοποιήσεις, τις επόμενες ημέρες θα συγκαλέσει σε σύσκεψη τους δημάρχους των προαναφερόμενων περιοχών για να καθορίσουν το πλαίσιο των κινητοποιήσεων.

Η Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου προετοιμάζει ημερίδα με ομιλητές όλους τους ειδικούς που εμπλέκονται στο φράγμα Αποσελέμη, στις 12 Ιανουαρίου.

Χθες, πάντως, υπήρξε έκρηξη αγανάκτησης των κατοίκων του χωριού Ποταμιές, δίπλα στο οποίο θα δημιουργηθεί το φράγμα, αφού μετά τις δηλώσεις του καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σε θέματα διαχείρισης υδάτινων πόρων, Γιώργου Τσακίρη, ότι πρέπει να μετεγκατασταθούν οι κάτοικοι, γιατί σε περίπτωση θραύσης του φράγματος ή υπερχείλισης ο κίνδυνος να πνιγούν είναι υπαρκτός, αντιλήφθηκαν ότι κινδυνεύουν άμεσα. Σε ανακοίνωση του τοπικού συμβουλίου Ποταμιών, καλείται ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ να σταματήσει τη δημοπράτηση του έργου.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 15/12/2004

Copyright © 2004 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.