ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΑΠΟΣΕΛΕΜΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ

ΜΕΡΟΣ 2ο

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΩΣ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

Όπως προκύπτει από την μελετική ομάδα Γ (ΤΟ.ΠΠ.ΟΣ. - Μ. ΒΑΡΔΟΥΛΑΚΗΣ Ε.Π.Ε. & ΣΙΑ) και σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο του πίνακα 3 της Κ.Υ.Α. 69269/5387/24-1090 οι σημαντικότερες επιπτώσεις στην περιοχή κατασκευής του έργου είναι:

1. Έδαφος: Διασπάσεις, μετατοπίσεις, συμπιέσεις υπερκαλύψεις του επιφανειακού στρώματος του εδάφους. H χάραξη της υπο μελέτη οδού είναι στο μεγαλύτερο μέρος της νέα και η υπάρχουσα οδός εγκαταλείπεται. Προβλέπονται σημαντικά ορύγματα και, σε μικρότερη έκταση, επιχώματα τα οποία θα οδηγήσουν σε υπερκαλύψεις του επιφανειακού στρώματος του φυσικού εδάφους της τάξης των 500 στρεμμάτων (σε ολόκληρο το μήκος της χάραξης).

2. Αύξηση της διάβρωσης του εδάφους από τον άνεμο ή το νερό επί τόπου ή μακράν του τόπου αυτού. Λόγω του ότι το έδαφος είναι σε σημαντικό ποσοστό βραχώδες δεν αναμένονται σημαντικά φαινόμενα διάβρωσης.

3. Ύδατα. Απορρίψεις υγρών αποβλήτων σε επιφανειακά ή υπόγεια νερά με μεταβολή της ποιότητας των. Οι αποπλύσεις των οδοστρωμάτων μπορούν να έχουν επιπτώσεις στους υδροφορείς, πλην όμως όταν πρόκειται για οδούς μικρής σχετικά κυκλοφορίας, οι επιπτώσεις αυτές τείνουν να γίνονται αμελητέες..

4. Χλωρίδα. Αλλαγή στην ποικιλία των ειδών ή στον αριθμό οποιονδήποτε ειδών φυτών (περιλαμβανομένων και δένδρων, θάμνων κ.λπ.). Η αποψίλωση αυτοφυούς και καλλιεργούμενης βλάστησης αφορά κυρίως όλες τις προτεινόμενες λύσεις ή παραλλαγές του τμήματος 3 όπου θα γίνει νέα χάραξη και όχι απλά βελτίωση του υφιστάμενου δρόμου και αποκτά ιδαίτερη σημασία στην περιοχή του δάσους αριάς, μέσα στα όρια του οποίου πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθούν οι αποψιλώσεις.

5. Μείωση του αριθμού μοναδικών σπανίων ή υπο εξαφάνιση ειδών, φυτών. Οι απόμακρες πλαγιές των φαραγγιών που προτείνεται να διασχίσει η Λύση 1 του τμήματος 3 του δρόμου, είναι βιότοπος όπου ζουν ενδημικά και σπάνια είδη φυτών.

6. Παρεμπόδιση της φυσιολογικής ανανέωσης των υπαρχόντων ειδών. Είναι πιθανή η βόσκηση κι η πυρκαγιά σε εκτάσεις που θα γίνουν προσβάσιμες εξαιτίας του νέου δρόμου.

7. Μείωση της έκτασης αγροτικής καλλιέργειας. Στη περίπτωση της Λύσης 2 του Τμήματος 3, η απώλεια της αγροτικής καλλιέργειας κυρίως ελαιώνων, θα είναι της τάξης των 250 στρεμμάτων.

8. Πανίδα. Αλλαγή στην ποικιλία των ειδών ή στον σταθμό οποιωνδήποτε ειδών ζώων. H Λύση 1 του τμήματος 3 θα επιδράσει αρνητικά στα αρπακτικά πουλιά που ζουν στα απόκρημνα βράχια των φαραγγιών.

9. Μείωση του αριθμού οποιωνδήποτε σπανίων ή υπο εξαφάνιση ειδών. Κατά το στάδιο της κατασκευής η έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα ενέχει τον κίνδυνο της απομάκρυνσης των αρπακτικών πουλιών από τα φαράγγια. Η ευκολότερη πρόσβαση σε δυσπρόσιτες περιοχές ίσως αυξήσει την ένταση του κυνηγιού.

10. Χειροτέρευση του φυσικού περιβάλλοντος των υπαρχόντων αγρίων ζώων. Κάθε κατασκευή σε περιοχές που διακρίνονται για τη μοναδικότητα του βιολογικού τους περιβάλλοντος προκαλεί τη σχετική υποβάθμιση του περιβάλλοντος αυτού.

11. Θόρυβος. Αύξηση της υπάρχουσας στάθμης θορύβου. Κατά την κατασκευή του έργου, λόγω διακίνησης βαρέως μηχανικού εξοπλισμού και χρήσης εκρηκτικών υλών. Έκθεση ανθρώπων σε υψηλή στάθμη θορύβου κατά το στάδιο κατασκευής, θα υπάρξει έντονη ενόχληση από το θόρυβο σε κατοικίες που βρίσκονται κοντά στη ζώνη διέλευσή του.

12. Χρήση γης. Σημειώνεται ότι η αύξηση της δυνατότητας πρόσβασης σε απόμακρες μέχρι σήμερα περιοχές (κυρίως δασικού χαρακτήρα), μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές των υφιστάμενων χρήσεων.

13. Φυσικοί πόροι. Η ευκολότερη πρόσβαση σε δύσβατες περιοχές είναι πιθανό να προκαλέσει εντατικότερο κυνήγι και βόσκηση καθώς και συχνότερες πυρκαγιές, με αποτέλεσμα την απώλεια ζωικού και φυτικού πόρου.

14. Κοινή ωφέλεια. Θα απαιτηθεί διακίνηση σημαντικών ποσοτήτων πλεοναζόντων προϊόντων εκσκαφών και η ανάπτυξη ειδικών αποθεσιοθαλάμων. Επίσης μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, κατασκευής του έργου θα πρέπει να συλλεχθούν και να προωθηθούν σε κατάλληλους χώρους όλα τα πλεονάζοντα ή άχρηστα υλικά κατασκευής.

15. Αισθητική. Η κατασκευή ορισμένων τμημάτων του δρόμου θα προκαλέσουν ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στο τοπίο και τη μορφολογία του εδάφους περιοχών που κρίνεται ότι παρουσιάζουν σημαντική αισθητική αξία. Γενικότερα λόγω του ορεινού ανάγλυφου του εδάφους το έργο θα απαιτήσει τη δημιουργία σημαντικού μεγέθους τεχνικών έργων με επιπτώσεις στο τοπίο και για τις οποίες θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.

16. Προστατευόμενες περιοχές. Η κατασκευή του δρόμου βρίσκεται σε προστατευτέα περιοχή σύμφωνα με το αρ. 21 του Ν. 1650/86. Συγκεκριμένα βρίσκεται μέσα στην περιοχή με την ονομασία «Δίκτη, Οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό, Σελένα, Κράσι. Σελέκανο» του ελληνικού εθνικού καταλόγου του δικτύου NATURA 2000.

Η παραπάνω περιοχή του δικτύου NATURA 2000, είναι μέρος μιας ευρύτερης ζώνης με την ονομασία «Όρος Δίκτη», που χαρακτηρίζεται ως «σημαντική από Ορνιθολογική άποψη», σύμφωνα με το άρθρο 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1. Μέχρι το σημείο αυτό καταγράφηκαν οι επιπτώσεις, από επί μέρους κύρια έργα, ενός Σύνθετου Τεχνικού Έργου που είναι η «Ύδρευση από το Φράγμα Αποσελέμη» τα οποία είναι: α) Τα έργα προσαγωγής των νερών του Οροπεδίου Λασιθίου στον Ταμιευτήρα Αποσελέμη. β) Το Φράγμα και τον Ταμιευτήρα Αποσελέμη και τα συναφή έργα. γ) Ο αγωγός μεταφοράς νερού από το φράγμα μέχρι την εγκατάσταση καθαρισμού νερού. δ) Η εγκατάσταση καθαρισμού και διύλιση του νερού ε) Ο κύριος αγωγός μεταφοράς νερού από την εγκατάσταση καθαρισμού στο Ηράκλειο. στ) Ο κύριος αγωγός μεταφοράς νερού από την εγκατάσταση καθαρισμού μέχρι τον ¶γιο Νικόλαο. ζ) Η κατασκευή δρόμου προσπέλασης από την διακλάδωση χερσονήσου ως το Οροπέδιο Λασιθίου, η) Τα έργα προστασίας από τον κίνδυνο θραύσης του φράγματος.

2. Οι επιπτώσεις όπως τις αναφέρουν οι μελετητές, είναι υποβαθμισμένες και ως προς την ένταση και ως προς την έκταση των καταστρεπτικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Αυτό είναι μια πάγια τακτική των μελετητών για να περάσουν εύκολα το στάδιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

3. Υπάρχει όμως και το στάδιο της αυτοψίας για να διαπιστωθεί η ορθότητα της απλής καταγραφής των δυσμενών επιπτώσεων. Την αυτοψία αυτή θα παρουσιάσουμε σε επόμενα δημοσιεύματα.

4. Σύμφωνα με το Συμβούλιο επικρατείας για την περίπτωση εκτροπής του Αχελώου απέρριψε τις επί μέρους μελέτες, άρα και την κατασκευή του έργου με το παρακάτω σκεπτικό «Στις περιπτώσεις Σύνθετων Τεχνικών Έργων, είναι πρόδηλο ότι η συνολική επίδραση του έργου στο περιβάλλον, δεν ισούται προς το άθροισμα των τοπικώς μόνον εκτιμώμενων συνεπειών των επί μέρους τεχνικών έργων που απαιτούνται για την πραγματοποίηση του, αλλΆ είναι πολλαπλάσιο τούτου λόγω του δυναμικού και μη γραμμικού χαρακτήρα των εντεύθεν διαταρασσομένων και εν ελληλοεξαρτήσει τελούντων φυσικών και ανθρωπογενών οικοσυστημάτων. Κατά συνέπεια για την καταγραφή και αξιολόγηση των επιπτώσεων του εγχειρήματος αυτού (αναφέρεται στην εκτροπή του Αχελώου, που είναι συναφές έργο με το Φράγμα του Αποσελέμη), δεν αρκεί η σύνταξη μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε ένα από τα προγραμματιζόμενα επί μέρους τεχνικά έργα (όπως έχει γίνει με το Φράγμα Αποσελέμη) αλλά είναι αναγκαία η σύνταξη μιας συνολικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στην οποία με κατάλληλη επιστημονική μέθοδο θα συσχετίζονται και θα συνεκτιμώνται οι προεκτεθείσες επί μέρους συνέπειες, καθώς και οι εντεύθεν απώτερες συνέπειες για το περιβάλλον από την αλλοίωση του υδρολογικού ισοζυγίου.

Μόνο με μία τέτοια συνολική μελέτη θα καταστεί δυνατό να διαγνωσθούν σε όλη τους την έκταση οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της «εκτροπής του Αχελώου», (στην περίπτωσή μας της κατασκευής του φράγματος Αποσελέμη για την Υδροδότηση δύο πόλεων) και ενόψει αυτών αφενός, αφενός μεν να κριθεί αν είναι καν επιτρεπτή η εκτέλεση του έργου ή αν τούτο αποκλείεται λόγω βλάβης του περιβάλλοντος, αφετέρου δε να εκτιμηθεί η αναγκαιότητα του έργου στο πλαίσιο και της αναμενόμενης μορφής ανάπτυξης τη περιοχής.

Τέτοια μελέτη δεν υπάρχει, αλλά και εάν υπήρχε, το Συμβούλιο Επικρατείας επανέρχεται, επικαλούμενο την οδηγία 85/337/ ΕΟΚ ( αρ. 3). Στο θεσμικό αυτό πλαίσιο το Σ.τ.Ε, υπογραμμίζει επίσης την σημασία της εξέτασης των, εναλλακτικών λύσεων ως προς την θέση και την προσφερότερη τεχνολογία και μέθοδο κατασκευής ενός Σύνθετου Τεχνικού Έργου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 5 Ν. 1650/86 και του πίνακα 1του άρθρου 16 ΚΥΑ 69269/5387/1990 «ώστε από την άποψη της θέσεως και από την άποψη της κατασκευής να επιδιωχθεί η λύση η περισσότερο προστατευτική του φυσικού και οικιστικού προβάλλοντος»

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το έργο του Φράγματος Αποσελέμη, τόσο από περιβαλλοντικής άποψης, όσο και από νομικής ακυρώνεται. Παρόλα αυτά η έρευνα συνεχίζεται στο επίπεδο της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.