ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΑΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ "ΦΡΑΓΜΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΗ" ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ

(Στα πλαίσια συνολικής αξιολόγησης των επιπτώσεων από όλα τα επί μέρους έργα)

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

Αναφέραμε στη Φάση Κατασκευής τις βασικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από ένα «Σύνθετο Τεχνικό Έργο», όπως αυτό του «φράγματος Αποσελέμη», που είναι συναφές με το έργο «Εκτροπής του Αχελώου, τις απόψεις του Σ.τ.Ε, σχετικά με τα έργα αυτά. Οι οποίες περιληπτικά έχουν ως εξής:

«Στις περιπτώσεις Σύνθετων Τεχνικών Έργων είναι πρόδηλο ότι η συνολική επίδραση του έργου στο περιβάλλον δεν ισούται προς το άθροισμα των τοπικώς μόνον εκτιμώμενων συνεπειών των επί μέρους τεχνικών έργων που απαιτούνται για την πραγματοποίηση του, αλλ΄είναι πολλαπλάσιο τούτο λόγω του δυναμικού και μη γραμμικού χαρακτήρα των εντεύθεν διαταρασσομμένων και εν αλληλοεξαρτήσει τελούντων φυσικών και ανθρωπογενών οικοσυστημάτων...».

Επομένως για την καταγραφή και αξιολόγηση ενός Σύνθετου Τεχνικού Έργου, δεν αρκεί η σύνταξη Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, για κάθε ένα από τα προγραμματιζόμενα επί μέρους τεχνικά έργα (όπως έγινε με το φράγμα Αποσελέμη), αλλά είναι αναγκαία η σύνταξη μιας συνολικής Μ.Π.Ε. στην οποία με κατάλληλη επιστημονική μέθοδο θα συσχετίζονται και θα συνεκτιμώνται οι προεκτεθείσες επί μέρους συνέπειες.

Στα πλαίσια του σκεπτικού αυτού και εφόσον δεν υπάρχει μια συνολική Μ.Π.Ε, για το φράγμα του Αποσελέμη, θα προσπαθήσουμε με τη μέθοδο της σύνθεσης (και όχι της άθροισης) των επί μέρους επιπτώσεων και, από την αυτοψία που πραγματοποιήσαμε με πρωτοβουλία της «Οικολογικής Παρέμβασης Ηρακλείου», να αξιολογήσουμε τις επιπτώσεις από το σύνολο του έργου και των επί μέρους δράσεων.

B. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.):

1. Να εξασφαλιστούν οι απαιτούμενες ποσότητες νερού για τις ανάγκες ύδρευσης του οροπεδίου Λασιθίου, σύμφωνα με την υδρογεωλογική μελέτη της ευρύτερης περιοχής των υδρολογικών λεκανών χειμάρρου Αποσελέμη και οροπεδίου Λασιθίου. (Δεν υπάρχει τέτοια μελέτη).

2. Για την διασφάλιση της σωστής λειτουργίας του οικοσυστήματος στο δέλτα του Αποσελέμη να εξασφαλιστεί καθΆ όλη την διάρκεια του χρόνου παροχή νερού που θα προσέρχεται από το διυλιστήριο προ της επεξεργασίας προς τα χαμηλότερα σημεία της κοίτης του Αποσελέμη και προς τον υγροβιότοπο. (Ο υγροβιότοπος είναι ήδη καταπατημένος και υποβαθμισμένος και για την επαναφορά του, απαιτούνται πολλαπλάσιες ποσότητες νερού από αυτές που αυθαίρετα αναφέρονται στην Μ.Π.Ε). Η παροχή αυτή θα πρέπει σε σταθερή βάση να είναι τουλάχιστον ίση με 15 lt/sec,αλλά και αυτή η ποσότητα δεν είναι αρκετή. (Ότι έχει απομείνει από τον υγροβιότοπο με αφορμή την κατακράτηση στον ταμιευτήρα του νερού και λόγω συμφερόντων των καταπατητών, θα οδηγήσουν από την υποβάθμιση στην καταστροφή του υγροβιότοπου).

3. Πριν την δημοπράτηση του έργου θα πρέπει να έχουν εξαχθεί κατόπιν συστηματικών μετρήσεων ασφαλή συμπεράσματα για την καταλληλότητα των νερών που θα συλλέγουν στον ταμιευτήρα Αποσελέμη, ώστε να καλύπτουν τα προβλεπόμενα από την Κ.Υ.Α: 463999/1352/27.6.86 περί «απαιτούμενης ποσότητας επιφανειακών νερών που προορίζονται για πόσιμα κ.λ.π. σε συμμόρφωση
της με τις οδηγίες του Συμβουλίου των Ε.Κ.75/440/ΕΟΚ, 72.659/Ε.Ο.Κ, 79/923/Ε.Ο.Κ και 79/869/ΕΟΚ» (Και αν ακόμη φθάσουμε στο στάδιο καθαρισμού, εάν δεν κατασκευασθούν, νέα δίκτυα ύδρευσης στις πόλεις Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου και χρησιμοποιηθεί το υπάρχων δίκτυο το νερό δεν θα είναι πόσιμο).

4. Εντός ενός έτους από την Δημοπράτηση του έργου και οπωσδήποτε πριν την έναρξη λειτουργίας του ταμιευτήρα, να εκπονηθεί μελέτη από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ./Δ/νση Περ/κού Σχεδιασμού ειδική περιβαλλοντική μελέτη για την διαχείριση του Υγροβιότοπου Αποσελέμη. Η εν λόγω μελέτη θα εγκριθεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Περιβάλλοντος του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (Και παλαιότερα είχε εκπονηθεί μελέτη για την οριοθέτηση του υγροβιότοπου, για τον καθαρισμό, για την έκδοση φυλλαδίων ευαισθητοποίησης, και για την περίφραξή του, διαθέτοντας και την ανάλογη πίστωση, αλλά δεν έγινε τίποτε από όλα αυτά).

5. Υποχρεωτική εξασφάλιση αμέσως και διαρκώς πόσιμου νερού για τους οικισμούς που σήμερα υδρεύονται από τις πηγές Αποσελέμη στην περίπτωση που μειωθεί η παροχή τους λόγω της λειτουργίας του έργου. (Μετά την ανίχνευση από το ΥΓΜΕ των περιοχών που θα στερηθούν νερό από την κατακράτηση στον ταμιευτήρα ολόκληρες περιοχές δήμων, γεγονός που σκόπιμα και επί ενάμιση χρόνο, είχε αποκρυφτεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες).

6. Απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα που έχει συνέπεια την αλλοίωση της κοίτης Αποσελέμη από το ύψος της γέφυρας της Εθνικής Οδού Ηρακλείου – Αγ. Νικολάου μέχρι την εκβολή. Προς την κατεύθυνση αυτή οι καθ΄ύλη αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες στα πλαίσια των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας εκδίδουν τις απαραίτητες σχετικές απαγορευτικές διατάξεις. (Είναι αδύνατη η κατασκευή του έργου χωρίς να αλλοιωθεί η κοίτη του Αποσελέμη).

7. Απαγόρευση της θύρας στην περιοχή που ορίζεται μεταξύ των οικισμών Γούρνες και Λιμένας Χερσονήσου κατά την διεύθυνση Δ-Α και από την παραλία μέχρι την έξοδο του φαραγγιού των Αγριανών κατά την διεύθυνση Β-Ν. Η αρμόδια Περιφερειακή Δασική Υπηρεσία να διερευνήσει σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, είτε για την δυνατότητα θεσμοθέτησης ως καταφυγίου θηραμάτων είτε για την έκδοση απαγόρευσης θήρας στην περιοχή. (Όσες προσπάθειες έχει κάνει μέχρι σήμερα το Σ.τ.Ε για την απαγόρευση της Θήρας, ή την μετατόπιση της κυνηγετικής περιόδου, έχουν αποτύχει, λόγω παρεμβάσεων του Υπουργείου και των κυνηγετικών συλλόγων).

8. Απαγορεύεται η δόμηση, σε απόσταση 100m από το ίχνος της Α.Σ του ταμιευτήρα με εξαίρεση μικρές αγροτικές αποθήκες μέχρι ύψους 2,5 μέτρων. (Αυτή η απαγόρευση θα δημιουργήσει κοινωνική αντίδραση από τους κοντινούς προς τον ταμιευτήρα ιδιοκτήτες,εάν δεν έχουν ενημερωθεί).

9. Να ανατεθεί άμεσα και το αργότερο μέχρι 31.10. 1996,από τον φορέα διαχείρισης του έργου η εκπόνηση Διαχειριστικής μελέτης της υδρολογικής λεκάνης Οροπεδίου Λασιθίου καθώς και αυτών του Αποσελέμη με έμφαση στις παράκτιες περιοχές.

Στα πλαίσια της μελέτης αυτής, εκτός από την υπόδειξη τρόπων ενιαίας διαχείρισης του σύνθετου υδροφόρου συστήματος της περιοχές, να εξεταστούν επίσης όλες οι δυνατότητες περαιτέρω εκμετάλλευσης του υπόγειου υδροφορέα, που αναφέρεται στην υδρογεωλογική μελέτη της ευρύτερης περιοχής των εν λόγω υδρολογικών λεκανών. Επί πλέον μέσα από την μελέτη αυτή να εξεταστεί η δυνατότητα έκδοσης Υπουργικής Απόφασης που να καθορίζει όρους και να επιβάλλει κατάλληλα μέτρα ώστε να επιτευχθεί η προστασία του περιβάλλοντος από τη ρύπανση μόλυνση των νερών του ταμιευτήρα Αποσελέμη κατά το πρότυπο της Κ.Υ.Α: A5/2280/28-11-83 (Φ.Ε.Κ 720/Β/13-12-83) περί «προστασίας των νερών που χρησιμοποιείται για την ύδρευση της περιοχής της Πρωτεύουσας από ρυπάνσεις και μολύνσεις» προσαρμοσμένη όμως στις χρήσεις και τις αναπτυξιακές ανάγκες της περιοχής. (Αυτός ο περιβαλλοντικός όρος από μόνος του θέλει ανάλυση, γιατί είναι από τους πλέον σοβαρούς, αφορά τους υδροφορείς των περιφερειακών του φράγματος δήμων και μέχρι σήμερα δεν τηρείται υπό το πρίσμα της σφαιρικής αντιμετώπισης του μείζονος προβλήματος διαχείρισης των υδατικών πόρων του Οροπεδίου).

10. Να ληφθούν μέρα για την μεταφορά και αποζημίωση των κατοίκων του οικισμού Σφενδύλη στην περίπτωση που μετά από συστηματική παρακολούθηση της συμπεριφοράς του εδάφους (διάβρωση, κατολισθήσεις, ερπισμός εδάφους) κριθεί αυτό αναγκαίο.

11. Για την εξασφάλιση της περιβαλλοντικής λειτουργίας των έργων, απαιτείται η συστηματική παρακολούθηση των ακόλουθων παραμέτρων στην ευρύτερη περιοχή των έργων:

α) Υδρολογικές παράμετροι, β) Υδρογεωλογικές παράμετροι, γ) Παράμετροι ποιότητας νερού, δ) Παράμετροι σχετιζόμενες με το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον, ε) Παράμετροι σχετιζόμενες με τις επιπτώσεις και τα επανορθωτικά μέτρα.

12. Να προωθηθεί άμεσα και το αργότερο μέχρι 30-6-1996, η εκπόνηση μελέτης για την ύδρευση του Δήμου Αγ. Νικολάου Λασιθίου από τον ταμιευτήρα Αποσελέμη

13. Κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας του έργου, να προσλαμβάνονται κατά προτεραιότητα προσωπικό από τις θιγόμενες Κοινότητες Αβδού και Ποταμιές στις θέσεις εργασίας που θα δημιουργούν.

14. Να εκπονηθούν με τη συνδρομή των Αρμοδίων Υπηρεσιών,και την έγκριση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων και πάντα σύμφωνα με τα πορίσματα μελέτης θραύσης του φράγματος Αποσελέμη, σχέδια αντιμετώπισης συνθηκών εκτάκτου ανάγκης για τον οικισμό Ποταμιές που βρίσκεται κατάντι του φράγματος.

Όλα αυτά είναι αδύνατον να τηρηθούν τόσο κατά το στάδιο κατασκευής, όσο και κατά το στάδιο λειτουργίας, όπως προέκυψε και από την Ημερίδα της «Οικολογικής παρέμβασης Ηρακλείου» στην οποίαν συμμετείχαν επιστήμονες από όλο το φάσμα των θετικών επιστημών. Αλλά για τα συμπεράσματα της ημερίδας αυτής θα ασχοληθούμε σε άλλο δημοσίευμα.

Συνεχίζεται...

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.