Πρόταση για την καθιέρωση ενιαίου σήματος πιστοποίησης αγροτικών προϊόντων Kρήτης

Η οικονομία της Κρήτης αποτελεί ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον το οποίο άλλοτε χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη αναπτυξιακή πορεία, ενώ σε άλλες χρονικές περιόδους η ύφεση επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις και κραδασμούς. Το Ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊόν σήμερα στηρίζεται από τον τριτογενή τομέα (τουρισμός υπηρεσίες κλπ), ενώ παραδοσιακά ο πρωτογενής τομέας αποτελούσε σημαντικό κεφάλαιο στην Κρήτη, τροφοδοτούμενος κυρίαρχα από την αγροτική οικονομία.

Σήμερα αντιμετωπίζεται η κατάσταση κατά την οποία το βασικό παραγόμενο κρητικό αγροτικό προϊόν (ελαιόλαδο) απαξιώνεται από την αγορά (εγχώρια και διεθνή), ενώ οι καταναλωτές παγκοσμίως γνωρίζουν την ποιοτική του αξία. Συνέπεια τούτου είναι η διαρκής αποδυνάμωση του αγροτικού τομέα ενώ τα αποτελέσματα από την πλήρη απαξίωση του θα είναι καταστροφικά για τον τόπο.

Κατά την προηγούμενη δεκαετία η Κρήτη έχασε την ευκαιρία να πιστοποιήσει το προϊόν της στην ελληνική αλλά και διεθνή αγορά κατοχυρώνοντας το ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης αποκτώντας ένα σήμα πιστοποίησης υψηλής ποιότητας (κατά την επιτυχημένη πρακτική της Κορσικής).

Η πραγματικότητα γνωστή σε όλους μας περιγράφεται από την κατά τόπους διακίνηση του κρητικού ελαιολάδου στην διεθνή αγορά χονδρικής, ενώ μεμονωμένες κινήσεις από μικρούς Αγροτικούς Συνεταιρισμούς για την τυποποίηση κατοχύρωση και τη διακίνηση πιστοποιημένου προϊόντος Ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ)  ή ακόμα και Γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) καρκινοβατούν. Η Κρήτη κατά την τελευταία δεκαπενταετία έχασε ακόμα άλλη μια ευκαιρία όταν χρηματοδοτήθηκε για την τυποποίηση ελαιολάδου, (με προφανή σκοπό τη διαφύλαξη της ταυτότητας του προϊόντος), παρόλα αυτά η «εύκολη λύση» της χονδρικής διάθεσης «ανώνυμου ελαιολάδου» στις διεθνείς αγορές κυριάρχησε.

Σήμερα όπου η Ευρωπαϊκή Αγροτική πολιτική καταλήγει να θέτει τελικά τους κανόνες της αγοράς (θέτοντας συνεχώς αυστηρότερα μέτρα υγειονομικού ελέγχου), είναι αναγκαία η προληπτική δράση στην Κρήτη ως προς τη διαφύλαξη αυτού του κεφαλαίου.

Προβάλλει πλέον επιτακτική, η ανάγκη για τον σχεδιασμό και εφαρμογή ενιαίου συστήματος πιστοποίησης της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων της Κρήτης, το οποίο θα καταλήγει σε Πιστοποιητικό ποιότητας άρα και σήμα.

Το σύστημα καλύπτει την εφαρμογή συστημάτων πιστοποίησης  της καλλιέργειας κατά τα πρότυπα κανόνων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (πρότυπα AGRO 2.1 – AGRO 2.2), ενώ διασφαλίζεται έτσι τυπικά η πιστοποίηση ποιότητας. Συμπληρωματικά ενσωματώνεται πιστοποίηση Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας (κατά το πρότυπο ISO 9000), ενώ κατοχυρώνεται η εφαρμογή Συστήματος Διασφάλισης ποιότητας και υγιεινής (HACCP) στην παραγωγή ελαιολάδου. Κατ αυτόν τον τρόπο για το ελαιόλαδο διασφαλίζεται η παραγωγή και μεταποίηση του ελαιοκάρπου, στην κατεύθυνση παραγωγής υψηλής ποιότητας τελικού προϊόντος.

Η τεχνογνωσία των κατά τόπους ερευνητικών Ιδρυμάτων της Κρήτης στο κομμάτι αυτό παραμένει σημαντικό κεφάλαιο το οποίο έχει παραμένει για χρόνια ανεκμετάλλευτο ή στρεβλά αξιοποιημένο (και τελικά χαμένο στο χρόνο και την απαξίωση).

Σημαντικοί παράγοντες στη διαδικασία οι κατά τόπους Αγροτικοί Συνεταιρισμοί οι οποίοι συγκεντρώνουν ετησίως το 80% της παραγωγής ενός προϊόντος σταθερής ποιότητας. Η Κρήτη κατέχει το συγκριτικό πλεονέκτημα  να παράγει ελαιόλαδο σταθερά υψηλής ποιότητας σε όλη την περιφέρεια (με μικρές αποκλίσεις), ενώ η θέση της στρατηγικά στη μεσόγειο προσδίδει το πλεονέκτημα επιτυχημένης διανομής σε όλη την Ευρώπη, αλλά και την Ασία. Σήμερα παρόλα αυτά συμβαίνει το εξής παράδοξο όπου ενώ η μεσογειακή δίαιτα (πολύ περισσότερο η Κρητική) αποτελεί το πρότυπο υγιεινής διατροφής παγκοσμίως, το οργανικό συστατικό αυτής (το κρητικό ελαιόλαδο) απαξιώνεται συστηματικά προς όφελος υποδεεστέρων ποιοτήτων από τρίτες χώρες ή μεγάλες παραγωγούς χώρες της Ε.Ε.   

Σήμερα οι διεθνείς αγορές θεσπίζουν ολοένα και διαφορετικά πρότυπα πιστοποίησης ποιότητας (Αγγλία EUREPGAP, Γερμανία ISO 9000/ 22000, ή AGRO 2.1- 2.2) ως εργαλεία ελέγχου και διαχείρισης επιμέρους τμημάτων και προμηθευτών. Η συγκεκριμένη πραγματικότητα όμως καταλήγει, να καθιστά το ντόπιο αγροτικό προϊόν να διακινείται με όρους χαμηλής αναγνωρισιμότητας, και χαμηλής πιστοποιημένης αξίας χάνοντας συγκριτικά πλεονεκτήματα και θέσεις.

Η καθιέρωση λοιπόν ενιαίου σήματος πιστοποίησης για όλη την Κρήτη αποτελεί πλέον ζωτικής σημασίας προτεραιότητα για την τοπική οικονομία.

Τα οφέλη από την εφαρμογή του συστήματος αναμένονται ότι θα είναι:

- Η διατήρηση του ζωτικού πυλώνα του πρωτογενή τομέα στην Κρήτη

- Η διατήρηση του τοπικού κεφαλαίου

- Η απόκτηση της προστιθέμενης αξίας της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος από την αγορά

- Η αποτελεσματική οργάνωση στην τυποποίηση πιστοποιημένου προϊόντος

- Η εκμετάλλευση του ερευνητικού κεφαλαίου της Κρήτης (ερευνητικά ιδρύματα και ινστιτούτα) στο κομμάτι της ελαιοκαλλιέργειας (αντίστοιχη διαδικασία εύκολα μπορεί να παραχθεί και για το σταφύλι)

- Το χτίσιμο βιώσιμων καναλιών διάθεσης πιστοποιημένου προϊόντος υψηλής ποιότητας

- Τέλος, η αντιστροφή πλέον του ανταγωνιστικού μειονεκτήματος σε πλεονέκτημα στη διεθνή αγορά

- Τοποθέτηση του προϊόντος στο κομμάτι της υψηλής διατροφικής αξίας τροφίμων

- Συσχετισμός του κρητικού προϊόντος με τη μεσογειακή δίαιτα (το ελαιόλαδο αποτελεί οργανικό συστατικό αυτής)

Ο στρατηγικός σχεδιασμός αφορά:

- Την εμπλοκή των ντόπιων ερευνητικών Ιδρυμάτων στην επιστημονικά αξιόπιστη τεκμηρίωση του συστήματος και της προσαρμογής του στις τοπικές ιδιομορφίες 

- την ενεργοποίηση των εμπλεκομένων φορέων κάτω από μια τυποποιημένη διαδικασία για πιστοποίηση. (πρόδρομη εναρμόνιση διαδικασιών) 

- Την επιμόρφωση και εκπαίδευση των κατά τόπους στελεχών 

- Την πιστοποίηση των Α.Σ. ανά περιοχή

- Την οργανωμένη διάχυση των αποτελεσμάτων και της πληροφορίας στα κανάλια διάθεσης

- Το χτίσιμο στρατηγικής αποτελεσματικής προώθησης του νέου επώνυμου προϊόντος. 

- Την επεξεργασία του συστήματος πιστοποίησης για τα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα της Κρήτης (εκτός εποχής οπωροκηπευτικά, υποτροπικές ποικιλίες, σταφύλι).

ΓΙΑΝΝΗΣ Χ. ΠΑΠΑΤΖΑΝΗΣ
ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.