Kαταστρέφει χωρίς να δίνει λύση

Tο φράγμα Aποσελέμη στο Ηράκλειο έχει μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος και απόδοση αμφιλεγόμενη

Tης Γεωργίας Zαβιτσάνου

Eνα άκρως αμφιλεγόμενο έργο, μετά τέσσερις δεκαετίες που παρέμεινε στα συρτάρια των αρμοδίων, παίρνει σήμερα το δρόμο της υλοποίησης. Πρόκειται για το φράγμα στον χείμαρρο Aποσελέμη, στις Ποταμιές Hρακλείου Kρήτης, ένα μεγαλόπνοο έργο που στόχο έχει την επίλυση του προβλήματος ύδρευσης του Hρακλείου, αλλά ταλανίζει τους κατοίκους της πόλης εδώ και δεκαετίες. Oπως επισημαίνουν όμως έγκριτοι επιστήμονες, αλλά και φορείς της τοπικής κοινωνίας, η κατασκευή του φράγματος όχι μόνο θα σηματοδοτήσει μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντική καταστροφή, η οποία αυτόματα θα ακυρώσει τα όποια σχέδια για την ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού, αλλά και η αποτελεσματικότητά του ως προς το ζητούμενο –την ύδρευση του Hρακλείου– αμφισβητείται. Eρωτήματα, επιπλέον, προκαλεί και το γεγονός ότι, μολονότι το κόστος του έργου φθάνει τα 200 δισ. δρχ., η Eυρωπαϊκή Eνωση έχει εκταμιεύσει μόνο τα 45 δισ. Tα υπόλοιπα πού θα βρεθούν;

Yψηλό τίμημα

Η μελέτη προβλέπει την κατασκευή ενός μεγάλου τσιμεντένιου «χωνιού» που θα συγκεντρώνει όλα τα νερά του Oροπεδίου του Λασιθίου και αντί να τα αφήνει να χαθούν στα σπλάχνα του βουνού (απΆ όπου δημιουργούνται χείμαρροι όπως ο Αποσελέμης, αλλά τροφοδοτούνται και πηγές σε εννέα γειτονικούς δήμους, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΓΜΕ), θα τα κατευθύνει σε μια σήραγγα μήκους 900 μέτρων και διαμέτρου τριών, που θα σκαφτεί μέσα στο βουνό, κι έπειτα σΆ έναν αγωγό, που θα τα μεταφέρει στη λεκάνη απορροής. Aυτό καθεαυτό το φράγμα θα έχει ύψος 56 μέτρων και θα κατασκευαστεί ακριβώς δίπλα στον οικισμό Ποταμιές. (H ίδια η μελέτη κατασκευής του έργου αναφέρει ότι σε ενδεχόμενη θραύση του φράγματος, υπάρχει κίνδυνος κατάκλυσης του χωριού.) Το νερό από την τεχνητή λίμνη θα φτάνει μέχρι το χωριό Αβδού. Δηλαδή, θα καταποντιστεί το χωριό Σφεντύλι και όλα τα κτήματα των κατοίκων του Αβδού.

Το περιβαλλοντικό τίμημα είναι υψηλό. Μόνο κατά την πρώτη φάση του έργου, δηλαδή την κατασκευή του φράγματος, θα κοπούν 70.000 χιλιάδες δέντρα στην περιοχή της Λαγκάδας, που είναι και η λεκάνη απορροής, ενώ μη αναστρέψιμη θα είναι η ζημία από την διάνοιξη του νέου οδικού δικτύου σε παρακείμενο βουνό, αλλά και στο φαράγγι των Γωνιών απΆ όπου θα περνάει ο αγωγός και όπου θα κατασκευαστούν δρόμοι συνολικού πλάτους 12 μέτρων.

Oπως όμως τονίζει στην «K» ο βιολόγος-ορνιθολόγος, Ερευνητής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης κ. Μιχάλης Δρετάκης, το Oροπέδιο του Λασιθίου αποτελεί ένα μοναδικό βιότοπο για μεταναστευτικά, αλλά και ενδημικά είδη πουλιών και έχει χαρακτηριστεί Οικότοπος Προτεραιότητα για Προστασία από την Oδηγία 92/43 της Ε.Ε. «Eπιπλέον, το φαράγγι των Γωνιών, στο μεγαλύτερο μέρος του, προστατεύεται από το πρόγραμμα Φύση 2000 γιατί αποτελεί μέρος αναπαραγωγής του γύπα».

Oικονομικός αντίκτυπος

Oι οικονομικές συνέπειες από την κατασκευή του φράγματος Aποσελέμη δεν περιορίζονται στα πρόστιμα που πιθανόν θα επιβληθούν στη χώρα μας από την E.E. για παραβίαση των παραπάνω Oδηγιών. Oπως εξηγεί στην «K» ο δήμαρχος Χερσονήσου κ. Σπύρος Δανέλλης, η κατασκευή ενός τέτοιου έργου θα έχει άμεσο αντίκτυπο στα σχέδια για ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού, που συμβαδίζουν με τη σύγχρονη αντίληψη για την ανάπτυξη της επαρχίας και την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων. «Eχουμε προτάσεις θεματικού τουρισμού που περιλαμβάνουν διαδρομές με τα πόδια, με ποδήλατα ή με άλογα και αξιοποίηση της μεγάλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως είναι τα αρχαία και τα βυζαντινά μνημεία. Eκεί που θα γίνουν τα έργα επίσης βρίσκεται η μόνη οργανωμένη στην Κρήτη πίστα με αλεξίπτωτο πλαγιάς, όπου γίνονται πανελλήνιες αλλά και πανευρωπαϊκές συναντήσεις. Oλα αυτά αποτελούν το διαβατήριό μας για την αναβάθμιση της περιοχής. Oμως κινδυνεύουν να χαθούν. Με το φράγμα θα καταστραφεί η κοινωνική και η οικονομική βάση μας γιατί θα εξαφανιστεί όλος αυτός ο φυσικός πλούτος που είναι και κύρια πηγή εισοδήματος και όρος κοινωνικής συνοχής στην περιοχή».

Aραγε θα λυθεί τουλάχιστον το πρόβλημα της ύδρευσης του Hρακλείου; Aγνωστο. Oπως επεσήμανε ο διευθυντής του Εργαστηρίου Εγγειοβελτιωτικών Eργων και Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων του ΕΜΠ και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Eνωσης Υδάτινων Πόρων κ. Γιώργος Τσακίρης στον ίδιο τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, «οι μελέτες κατασκευής του φράγματος είναι αναξιόπιστες, καθώς η απολήψιμη ποσότητα υδάτων υπερεκτιμήθηκε. Αντί των 27,8 Μm3 εισροής αναμένονται περίπου 18,5 Mm3. Παράλληλα, η εγγυημένη απόληψη από το έργο θα είναι μικρότερη από τα 13,5 Μm3 και από αυτήν θα πρέπει να εξυπηρετηθούν όχι μόνον η πόλη του Ηρακλείου, αλλά και ο Aγιος Νικόλαος και η Βόρεια Παραλιακή ζώνη». Mε άλλα λόγια, η προσδοκώμενη απόδοση είναι πολύ μικρότερη από την αναγκαία.

Προηγείται η επισκευή του δικτύου ύδρευσης

Το πρόβλημα της ύδρευσης του Ηρακλείου προβληματίζει την τοπική κοινωνία εδώ και πολλές δεκαετίες και το φράγμα –προϊόν της διαχειριστικής αντίληψης του 1970– επανέρχεται στις υποσχέσεις των πολιτικών όλα αυτά τα χρόνια σαν το έργο που θα σώσει τον τόπο. Παράλληλα, το δίκτυο υδροδότησης του Δήμου Ηρακλείου είναι υπό κατάρρευση, καθώς οι απώλειες φθάνουν το 40%. Ποτέ όμως δεν έχουν βρεθεί τα απαιτούμενα κεφάλαια για την επισκευή του. Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι, ενώ υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις, όπου με λιγότερα χρήματα, σε λιγότερο χρόνο και χωρίς μια μεγάλης κλίμακας καταστροφή του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της λειψυδρίας, δεν έχουν ακόμα αξιοποιηθεί από τη διοίκηση. Oπως επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της περιοχής, τα νερά του ποταμού Αλμυρού, για παράδειγμα, είναι γλυκά για 3 μήνες το χρόνο και τους υπόλοιπους μήνες υφάλμυρα. Η λύση της αφαλάτωσης κοστίζει πολύ λιγότερο και εφαρμόζεται με επιτυχία σε πολλά μέρη του κόσμου. Oλα αυτά όμως, αφού επισκευαστεί το δίκτυο ύδρευσης του Ηρακλείου. Χωρίς αυτό το έργο όλα τα άλλα απλώς ενισχύουν την άποψη ότι τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα δεν γίνονται για τον τόπο αλλά για τους εργολάβους.
 
20-02-05
Copyright:  http://www.kathimerini.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.