ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Θεανώ Σ. Τερκενλή

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο πλαίσιο της σύγχρονης διεπιστημονικής έρευνας επάνω στο τοπίο, η εισήγηση αυτή αποσκοπεί να συνεισφέρει στον θεωρητικό διάλογο επάνω στις σύγχρονες γεωγραφικές αλλαγές του πολιτισμικού τοπίου και να καταλήξει σε ορισμένες διαπιστώσεις για τα τοπία τουρισμού, συσχετίζοντάς τις με τις επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης που συνδέεται με τη δημιουργία γηπέδων γκόλφ στο Κρητικό τοπίο.

Οι σύγχρονες τάσεις μεταμοντερνισμού, παγκοσμιοποίησης και τουρισμού εγγράφουν σήμερα στο πολιτισμικό τοπίο ραγδαίες χωρικές αλλαγές. Οι μεταβολές αυτές πραγματοποιούνται σε διάφορες γεωγραφικές κλίμακες και υπόκεινται σε πολύπλοκες πολιτικές, οικονομικές και ιδεολογικές μορφοποιήσεις και επιπτώσεις. Αφορούν τη γεωγραφική κινητικότητα και διασύνδεση, την πολιτισμική διαφοροποίηση ή/και ομογενοποίηση, την κατανάλωση, την αναψυχή, την ιδιωτικοποίηση, κ.α. Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών, το τοπίο παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, νοούμενο ως τρόπος θέασης και δόμησης του περιβάλλοντα χώρου ή ως πολιτισμική εικόνα—είτε συμβολική είτε πραγματική—ενός τόπου. Η αποτύπωση και αντανάκλαση των τάσεων αυτών στο πολιτισμικό τοπίο υποστασιοποιούνται και διαρθρώνονται μέσα από μεταβαλλόμενες τοπιακές μορφές, λειτουργίες, πρακτικές, αξίες και νοήματα που σηματοδοτούν μια ‘νέα πολιτισμική οικονομία του χώρου’: μια νέο-αναδυόμενη πολιτισμική αναδιάρθρωση και επανερμηνεία τοπιακών σχημάτων και σχέσεων σε νέες γεωγραφικές κλίμακες.    

Το κεντρικό ερώτημα της εισήγησης αυτής είναι: ποια είναι η μορφή που παίρνουν οι διεργασίες της νέας αυτής πολιτισμικής οικονομίας του χώρου στο Ελληνικό και ειδικότερα στο Κρητικό τοπίο και ποιες οι επιπτώσεις τους στην ταυτότητα του τόπου; Στο πλαίσιο της παρουσίασης των βασικών διεργασιών της νέας παγκόσμιας πολιτισμικής οικονομίας του χώρου, διατυπώνονται κάποιοι επιτακτικοί προβληματισμοί και εξάγονται κάποια πρώτα, ενδεικτικά ίσως αλλά ανησυχητικά, συμπεράσματα, μέσα από τη διερεύνηση αυτών των νέων τάσεων στο σύγχρονο ελληνικό τοπίο, και ειδικότερα το τοπίο τουρισμού και την τοπική ταυτότητα.

Θεανώ Σ. Τερκενλή (1960)
Τμήμα Γεωγραφίας
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Λόφος Πανεπιστημίου
Μυτιλήνη 81100, Λέσβος
Τηλ: 210-6197846, 22510-36414
E-mail: t.terkenli@aegean.gr

Μόνιμη Επίκουρος στο Τμήμα Γεωγραφίας και στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στο Σχεδιασμό, τη Διοίκηση και την Πολιτική του Τουρισμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στη Λέσβο.  Τα ακαδημαϊκά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στις γεωγραφίες της καθημερινής ζωής, τις χωρικότητες της σύγχρονης κοινωνικής ζωής και κουλτούρας από την παγκόσμια μέχρι και την τοπική κλίμακα, θεωρία και αναλυτικές προσεγγίσεις του πολιτισμικού τοπίου, κριτικές προσεγγίσεις στον τουρισμό/ αναψυχή, τις ιδέες της οικιακότητας και ταυτότητας, και γεωγραφίες του Αιγαίου και της Μεσογείου.  Το συγγραφικό της έργο περιλαμβάνει τα βιβλία «Το Πολιτισμικό Τοπίο: Γεωγραφικές Προσεγγίσεις» (Εκδόσεις Παπαζήση 1996),  «Τουριστική Γεωγραφία» (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 2003), την επιμέλεια του συλλογικού τόμου «Landscapes of a New Cultural Economy of Space» (Kluwer Academic Publishers υπό δημοσίευση), και σειρά άρθρων επάνω στην πολιτισμική γεωγραφία, τον τουρισμό και το πολιτισμικό τοπίο.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.