ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Τρίτη 06 Ιούν 2023
Μενού - Επιλογές
ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Το Πολιτισμικό Τοπίο στον Κόσμο των Σύγχρονων Αλλαγών Εκτύπωση Αποστολή με e-mail
Ημερίδα για τα γήπεδα γκολφ 21/5/2005
Θεανώ Σ. Τερκενλή , Κυριακή, 22 Μάιος 2005

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Θεανώ Σ. Τερκενλή
Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου,
Λόφος Πανεπιστημίου, Μυτιλήνη 81100, Λέσβος 
t.terkenli@aegean.gr

Η Νέα Πολιτισμική Οικονομία του Χώρου

Οι σύγχρονες τάσεις μεταμοντερνισμού, παγκοσμιοποίησης και τουρισμού εγγράφουν σήμερα στο πολιτισμικό τοπίο ραγδαίες χωρικές αλλαγές.

Η αποτύπωση και αντανάκλαση των τάσεων αυτών στο πολιτισμικό τοπίο υποστασιοποιούνται και διαρθρώνονται μέσα από μεταβαλλόμενες τοπιακές μορφές, λειτουργίες, πρακτικές, αξίες και νοήματα που σηματοδοτούν μια ‘νέα πολιτισμική οικονομία του χώρου’: μια νέο-αναδυόμενη πολιτισμική αναδιάρθρωση και επανερμηνεία τοπιακών σχημάτων και σχέσεων σε νέες γεωγραφικές κλίμακες.

Ο όρος νέα πολιτισμική οικονομία του χώρου αναφέρεται σε μια ανα-διαπραγμάτευση των ευρύτερων σύγχρονων αλλαγών στο χώρο, μέσα από ένα πολιτισμικό πρίσμα.

Στόχος της εισήγησης

Στο πλαίσιο της σύγχρονης διεπιστημονικής έρευνας επάνω στο τοπίο, η εισήγηση αυτή αποσκοπεί να συνεισφέρει στον θεωρητικό διάλογο επάνω στις σύγχρονες γεωγραφικές αλλαγές του πολιτισμικού τοπίου και να καταλήξει σε ορισμένες διαπιστώσεις για τα τοπία τουρισμού, συσχετίζοντάς τις με τις επιπτώσεις της τουριστικής ανάπτυξης που συνδέεται με τη δημιουργία γηπέδων γκολφ στο Κρητικό τοπίο.

Βασικά Χαρακτηριστικά της Νέας Πολιτισμικής Οικονομίας του Χώρου

Στα βασικότερα χαρακτηριστικά της νέας πολιτισμικής οικονομίας του χώρου συγκαταλέγονται:

Η κατάλυση ορίων/ συνόρων και σύντηξη επιμέρους γεωγραφικών κόσμων σε έναν, η αναίρεση και ο επαναπροσδιορισμός γεωγραφικών ταυτοτήτων, χωρο-χρονικές αποδομήσεις, επανορισμοί και εκκεντρικότητες, καθώς και η ραγδαία διάχυση και επικοινωνία όλων αυτών των τάσεων μέσω της εικόνας. 

Τα γεωγραφικά μορφώματα που προκύπτουν από τις νέες αυτές τάσεις αφορούν την συνολική κοινωνική, οικονομική, ιστορική, πολιτική, πολιτισμική και ηθικο-φιλοσοφική οργάνωση του χώρου, και φυσικά και την μορφολογική, λειτουργική και συμβολική διάρθρωση του τοπίου.

Αρχές στις οποίες στηρίζεται η νέα πολιτισμική οικονομία του χώρου

Οι θέσεις της εισήγησης αυτής, όπως προκύπτουν και περιστρέφονται γύρω από τη νέα αυτή πολιτισμική οικονομία του χώρου, στηρίζονται στις εξής αρχές: 

Α) Η κουλτούρα αποτελεί την κεντρική οργανωτική αρχή των χωρικών κοινωνικο-οικονομικών σχημάτων. Όλες οι διαστάσεις της ανθρώπινης ζωής επεισέρχονται και συνυφαίνονται στην παραπάνω χωρική μεταμόρφωση, στην νέα πολιτισμική οικονομία ενός τόπου. 

Β) Οι διεργασίες της νέας πολιτισμικής οικονομίας του χώρου, όπως θα αναλυθούν παρακάτω, δεν συνιστούν φυσικά μια ολοκληρωτικά νέα πραγματικότητα: δεν υφίστανται παντού, δεν είναι νέες παντού και δεν είναι η όλη πραγματικότητα.

Γ) Οι διεργασίες αυτές λαμβάνουν την παραστατικότερή τους μορφή στο τοπίο, ως το πιο εύγλωττο και φυσικό γεωγραφικό μέσο και προϊόν αυτών των αλλαγών στην ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα.

Τοπίο: ένα γενικό θεωρητικό πλαίσιο

Οριζόμενο ως ένα τμήμα της επιφάνειας της γης κατανοητό με μια ματιά, το τοπίο νοείται παραδοσιακά από την γεωγραφική επιστήμη ως μια ορατή έκφραση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.  Αντιληπτό αρχικά με αισθητηριακά όργανα και κυρίως με την όραση και κατανοητό μέσω γνωστικών εγκεφαλικών διεργασιών, το τοπίο αντιπροσωπεύει ένα γεωγραφικό μέσο αλλά και αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας και νοητικής επεξεργασίας.
 
Επιπρόσθετα, η Νέα Πολιτισμική Γεωγραφία επισημαίνει ότι ο χώρος, ο τόπος και το τοπίο δεν αποτελούν καθορισμένα χωρικά πλαίσια αναφοράς αλλά ότι μεταβάλλονται διαρκώς ως αποτέλεσμα συνεχών διαλεκτικών αντιπαραθέσεων ισχύος και αντίστασης μεταξύ μιας πληθώρας παραγόντων του τοπίου, όπως, στην περίπτωση των τοπίων τουρισμού, λήπτες αποφάσεων, άτομα παρέχοντα διαφόρων τύπων υπηρεσίες, χρήστες και ενδιάμεσοι φορείς του τουριστικού κυκλώματος.

Τοπία Τουρισμού Ι

Ως εικόνα ενός τόπου, το τοπίο αντιπροσωπεύει το πρωταρχικό μέσο επαφής μεταξύ τουρίστα και τόπου ταξιδιού. 

Με τις φωτογραφίες που αποκομίζει ο ταξιδιώτης, το τοπίο μετατρέπεται σε αναμνηστικό αδιάβλητο από το χρόνο. 

Από την πλευρά της τουριστικής βιομηχανίας, η διαχείριση, ο σχεδιασμός και η διαφήμιση των τοπίων τουρισμού προβάλλουν, διατηρούν, ή τροποποιούν τα ιδιαίτερά τους χαρακτηριστικά.

Τοπία Τουρισμού ΙΙ

Τα τοπία τουρισμού, μέσω των εικόνων τους, διαφημίζονται, αναπαρίστανται, σημειολογούνται και διακινούνται στο χώρο ηλεκτρονικά ή μέσω της ταξιδιωτικής βιομηχανίας, προτρέποντας έτσι τους τουρίστες να γίνουν ερασιτέχνες σημειολόγοι, συλλέκτες σημείων τόπων, ανθρώπων και πολιτισμών.

Το τουριστικό marketing αναπαράγει παραλλαγές της εικόνας και του λόγου του τοπίου μέσω αναπαραστάσεων πολιτισμικών σημείων. 

Ο τουρίστας, μέσω διαδικασιών βιωματικής επανερμηνείας των σημείων αυτών έχει, στο πλαίσιο των επικρατούντων πολιτισμικών προτύπων, τη δυνατότητα να αποτιμήσει το αξιοθέατο και να εγκυροποιήσει τα νοήματα του επισκεπτόμενου τοπίου.

Έτσι, στη βάση της συνθετικής, συμβολικής και εμπειρικής τους φύσης, τα τοπία τουρισμού μετατρέπονται σε κοινωνικές επιφάνειες επαφής μεταξύ προσφοράς και ζήτησης όπου τοπικές και παγκόσμιες πλευρές του τουριστικού συστήματος ενεργοποιούν διαδικασίες αέναης κατασκευής και κατανάλωσης της τοπικής ταυτότητας

Τα τοπία τουρισμού καθίστανται τα σημαντικότερα ίσως σύγχρονα πολιτισμικά πεδία γεωγραφικών ζυμώσεων και αντιπαραθέσεων όπου ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης πολιτισμικο-κοινωνικής διαφοράς και «ανάπτυξης» ολοένα και περισσότερο διαρθρώνεται και διεκδικείται. 

Μέσω του τουρισμού, το φανταστικό, το πλαστό, το σκηνοθετημένο και το ουτοπικό συχνά αντικαθιστούν στο τοπίο το γνήσιο και το «αληθινό».  Το θεατό γίνεται θέαμα, η πραγματικότητα παράσταση.

Τοπία Τουρισμού ΙΙΙ

Εκτός από την οπτική/ εικονολογική διάσταση της τουριστικής εμπειρίας του τοπίου, και μια άλλη διάστασή της είναι εξίσου σημαντική, ο ορισμός του τοπίου μέσω του παρατηρητή του (συσχετιστικός  χαρακτήρας του τοπίου). Η ιδιότητά του αυτή είναι εκείνη η οποία του προσδίδει συμβολική αξία και νόημα, διαφορετική για τις διάφορες πλευρές που εμπλέκονται σε αυτό. 

Η δε τουριστική βιομηχανία, επενδύοντας και εκμεταλλευόμενη τις παραπάνω ιδιότητες και αξίες του πολιτισμικού τοπίου, σκόπιμα και επιλεκτικά τις χρησιμοποιεί για τους σκοπούς της, διαστρεβλώνοντας ορισμένες, πλαστογραφώντας άλλες, σκηνοθετώντας άλλες, απαλείφοντας άλλες, με τελικό αποτέλεσμα να καταστρέφει την αληθινή, συνολική και μοναδική/ ιδιαίτερη υπόσταση του προϋπάρχοντος τοπίου—και να το καθιστά ακατάλληλο για τις απαιτήσεις και τη βιωσιμότητα της ίδιας της τουριστικής βιομηχανίας.

Κεντρικό ερώτημα της εισήγησης

Ποια είναι η μορφή που παίρνουν οι διεργασίες της νέας αυτής πολιτισμικής οικονομίας του χώρου στο Ελληνικό και ειδικότερα στο Κρητικό τοπίο—στο βαθμό φυσικά που αυτές το αφορούν;

Κάποιες πρώτες απαντήσεις θα επιχειρηθούν παρακάτω στο πλαίσιο της παρουσίασης των βασικών διεργασιών της πολιτισμικής οικονομίας του χώρου, όπως διαμορφώνονται πρωταρχικά στον Πρώτο Κόσμο και διαχέονται από εκεί παγκοσμίως.

Α) ENWORLDMENT

Α) Διεργασίες κατάλυσης ή αύξουσας διαπερατότητας των ορίων και συνόρων μεταξύ προϋπαρχόντων τόπων και κόσμων. 

Διεργασίες σύντηξης και αλληλο-διείσδυσης θεωρητικών, γεωγραφικών, ή θεματικών τομέων ή κατηγοριών, στις οποίες διαιρείται ο σύγχρονος κόσμος.

Παλιότερα χωρικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του τοπίου παύουν να υφίστανται σε κάποιο βαθμό, αντικαθιστώμενα από άλλα.

Συμπερίληψη σε ένα τοπίο στοιχείων, λειτουργιών και σχέσεων που προέρχονται από άλλα τοπία, τοπία που αντικατοπτρίζουν άλλους, διακριτούς κόσμους, οι οποίοι συμπιέζονται και συμπυκνώνονται σε ένα οποιαδήποτε μεμονωμένο τοπίο.

Οι σφαίρες της ανθρώπινης ζωής (οικιακή, εργασιακή, δημόσια/ αναψυχική), όπως και οι κόσμοι της καθημερινότητας (π.χ. ιδιωτικός και δημόσιος) αλληλο-διεισδύουν και αλληλο-επικαλύπτονται. 

Φύση και πολιτισμός χάνουν την αυτοτέλειά τους, αλληλο-ορίζονται ή αλληλο-αναιρούνται

Οι διεργασίες αυτές τείνουν να συγκεντρώνουν όλες τις δυνατές υπηρεσίες, θέλγητρα και προνόμια σε ελκυστικά τοπία, τοπία προς κατανάλωση από το παμφάγο βλέμμα και δολάριο / ευρώ του επισκέπτη/ παρατηρητή. 

B) UNWORLDMENT

Οι παραπάνω τάσεις αποστερούν από το τοπίο την γεωγραφική του ιδιαιτερότητα και αλλοιώνουν την ταυτότητά του: όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό.  Θα μπορούσαν, λοιπόν, τα παράγωγα αυτά τοπία να βρίσκονται οπουδήποτε στον κόσμο.

Απώλεια τόσο της αίσθησης του τόπου, όσο και (κατά ορισμένους) και της αυθεντικότητας των τοπίων.  Το αποτέλεσμα είναι τοπία κατασκευασμένα ως θεάματα, συχνά αδιαφοροποίητα, αντικειμενοποιημένα.

Γήπεδα Golf

Είναι οικονομικά λογική, περιβαλλοντικά ορθή και κοινωνικά δίκαιη μια χρήση γης που απαιτεί, για να θεωρηθεί παραγωγική (efficient), να υπηρετήσει έναν τρόπο ζωής που είναι ξένος προς τον τοπικό τρόπο ζωής; 

Χρήση των γηπέδων γκόλφ εδώ: μη προσοδοφόρα και εποχική/ σποραδική (ασταθής και αμφισβητούμενη ροή τουριστών στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερα σκληρής και ανταγωνιστικής παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας) 

Ρευστότητα της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας

Ο τύπος της τουριστικής ανάπτυξη στον οποίο στηρίζεται η τοπική οικονομία είναι κυρίως αυτός του οργανωμένου μαζικού τουρισμού (3S’s: sea, sand, sun), δηλαδή στο παράκτιο τοπίο, το οποίο και αλλοιώνεται ή καταστρέφεται ανεπανόρθωτα με τη δημιουργία μη συμβατών με αυτό δραστηριοτήτων

Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (European Landscape Convention)
Florence, 20.X.2000

Article 3 – Aims

The aims of this Convention are to promote landscape protection, management and planning, and to organise European co-operation on landscape issues.

Article 5 – General measures

Each Party undertakes:

a to recognise landscapes in law as an essential component of people’s surroundings, an expression of the diversity of their shared cultural and natural heritage, and a foundation of their identity;

Δύο ακόμη ανεπανόρθωτες απώλειες για τους κατοίκους χρήστες του τοπίου αυτού: απώλεια της αυθεντικότητας ενός τόπου και επικράτηση μιας αίσθησης ατοπίας.

Η απώλεια της αυθεντικότητας επισημαίνει την αλλαγή που επέρχεται στο χαρακτήρα ενός τόπου ή τοπίου, όπως συχνά συμβαίνει με την παρατεταμένη παρουσία εξωτερικών επιδράσεων σε έναν τουριστικό προορισμό.

Οι τάσεις ατοπίας αφορούν την απώλεια της αίσθησης του τόπου και του τοπίου, που δεν διαφέρει πια από τον αφηρημένο, γεωμετρικό, αντικειμενικό χώρο (απώλεια χωρικών νοημάτων και της χρηστικής αξίας του χώρου).  Μεταξύ αυτών, χάνεται με αυτό τον τρόπο και η έννοια και αίσθηση του χώρου αυτού ως οίκου των κατοίκων του.

b to establish and implement landscape policies aimed at landscape protection, management and planning through the adoption of the specific measures set out in Article 6;

c to establish procedures for the participation of the general public, local and regional authorities, and other parties with an interest in the definition and implementation of the landscape policies mentioned in paragraph b above;

d to integrate landscape into its regional and town planning policies and in its cultural, environmental, agricultural, social and economic policies, as well as in any other policies with possible direct or indirect impact on landscape.

Επείγουσα και αμετάκλητη η επιταγή διάσωσης και προστασίας του. 

Απώλειες: η φυσική/ οικολογική μοναδικότητα του Κρητικού τοπίου, η συνολική ταυτότητα του τοπίου (η γεωγραφική του ιδιαιτερότητα) και η ανθρώπινη διάσταση (πολιτισμικά επιτεύγματα στο χώρο και η όλη κοινωνικο-οικονομική της διάρθρωση: οικονομικές δραστηριότητες, αγώνες και οράματα των τοπικών κοινωνιών, η ιερότητα ορισμένων τοποθεσιών, το αισθητικό κάλλος του τοπίου, η αίσθηση του τόπου, οι τρόπους ζωής των κατοίκων του, κ.λπ.)

Γ) DEWORLDMENT

Οι παραπάνω διεργασίες φαίνεται ότι διαρθρώνονται στη βάση νέων κανόνων που παραβαίνουν και συχνά αναιρούν συνήθεις πρακτικές και εννοιολογήσεις του χώρου και συνοδεύονται από δραστικά καινοτόμες τάσεις. 

Αδιαφορούν για τα τοπικά αξιακά συστήματα και την τοπική περιβαλλοντική γνώση, τη συσσωρευμένη μέσα από τους αιώνες, την ιερότητα του τόπου και για τον πολιτισμικό πλούτο των κοινωνιών που τον δημιούργησαν. Ο απώτερος σκοπός είναι η ικανοποίηση των ομογενοποιημένων και τυποποιημένων απαιτήσεων του σύγχρονου καταναλωτή. 

Το τοπίο αποδομείται και επανορίζεται ως εφήμερο, αναλώσιμο, σκηνοθετημένο, εικονικό μόρφωμα, είτε ψευδές είτε ως τόπος μιας σειράς άπειρων πιθανών ιστορικο- γεωγραφικών αυτο-αναφορών: τοπία ψευδαίσθησης, τοπία MacDonalds, τοπία golf, Disney, Las Vegas, θεματικά πάρκα

Ως δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου, ο τουρισμός περιγράφεται ως ένα παιχνίδι το οποίο καταμερίζει τους παίκτες του σε διακριτούς ρόλους που αναπτύσσονται στο τοπίο--το ρόλο του χωρικού, του μεγιστάνα, του παιδιού των λουλουδιών, του Ροβινσώνα, του μεγάλου εραστή κλ.π.

Μέσω του τουρισμού, το φανταστικό, το πλαστό, το σκηνοθετημένο και το ουτοπικό συχνά αντικαθιστούν στο τοπίο το γνήσιο και το «αληθινό».  Το θεατό γίνεται θέαμα, η πραγματικότητα παράσταση. 

Η τουριστική ματιά—επιπόλαιη, επιφανειακή και αδηφάγος– διαταράσσει τα τοπικά κοινωνικά πρότυπα και τις πολιτισμικές αξίες, καθιστά τα τοπία «ψευδο-τόπους» και τα εκεί δρώμενα «ψευδο-γεγονότα».

Ο σύγχρονος άνθρωπος επιδιώκει έτσι να υπερνικήσει την πλήξη και τον μηδενισμό του και να αναγεννηθεί μέσα από τις δραστηριότητες του τουρισμού και πρωταρχικά με την επαφή του με το τοπίο τουρισμού. 

Επενδύοντας στη σχέση του με το τοπίο, ο επισκέπτης του το αποδομεί και το αναδομεί, και ταυτόχρονα αποδομεί και αναδομεί τον εαυτό του, διεργασίες για τις οποίες ιδιαίτερα ενδείκνυται το τοπίο.

Μάλιστα, ακόμη περισσότερο ενδείκνυται γιαυτές το τοπίο τουρισμού που διατίθεται εξ ορισμού για στοχασμό, ενδοσκόπηση, εμπειρία και διαμόρφωση ενός ευρέως φάσματος σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών

Δ) TRANSWORLDMENT

Παρότι οι τάσεις αυτές προέρχονται από το βιομηχανοποιημένο και μεταβιομηχανικό Κέντρο, έχουν αρχίσει ήδη να εποικίζουν τον κόσμο μέσω διαδικασιών παγκοσμιοποίησης, στις οποίες πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν τα μαζικά μέσα επικοινωνίας, μεταφορών και συναλλαγών καθώς και η τουριστική βιομηχανία και διαφήμιση.

Οι διασυνδέσεις και τα δίκτυα που καθιστούν δυνατή αυτή την εξάπλωση, είτε πραγματικά, είτε εικονικά, είτε φανταστικά, υλοποιούνται πρωταρχικά ως εικόνες—και δευτερευόντως ως ήχος και κείμενο.

Οι παγκοσμιοποιούμενες αυτές διεργασίες, συστήνουν και ένα σκηνικό όπου είναι δυνατόν να προβληθούν όλες οι δυνατές εκφράσεις και εμπειρίες μιας πολλαπλότητας εικόνων, σημείων, κοινωνικών πρακτικών, πολιτικών σχημάτων ισχύος και πολιτισμικών εκφάνσεων παντού.

Ο σύγχρονος άνθρωπος εξέρχεται από αυτή την κατάσταση ανισορροπίας αδυνατώντας να γνωρίσει πραγματικά τον εαυτό του και προσπαθώντας να την αντισταθμίσει με την υποχώρησή του πίσω στη φύση, στα παρθένα περιβάλλοντα, «αυθεντικά» τοπία, αρχαία ερείπια ή «παραδοσιακούς» πολιτισμούς.

Αντί αυτών όμως αντικρίζει όλο και πιο πολύ τυποποιημένα τοπία απάθειας, χάους, παραπλάνησης και πλήξης που τον ωθούν ολοένα και περισσότερο στην αέναη αναζήτηση νέων τουριστικών προορισμών.

Ε) REWORLDMENT

Το τοπίο τουρισμού, ανοικτό τόσο στο στοχασμό/ ενδοσκόπηση όσο και στις πολλαπλές και άπειρες δυνατότητες της ανθρώπινης παρέμβασης, δημιουργεί τις χωρικές προϋποθέσεις για κάθε πιθανό τύπο σχέσης περιβάλλοντος και κοινωνίας, για πολλές πραγματικότητες.

Οι πραγματικότητες με τις οποίες διαπραγματευόμαστε, και ως κοινωνικά σύνολα αλλά και ως άτομα, την καθημερινή μας ζωή σε όλες τις χωρικές της κλίμακες είναι πάντα δικές μας επιλογές και πεδία σκέψης και δράσης όλων των πλευρών και παραγόντων της σχέσης περιβάλλον-κοινωνία.

Τελικό Ερώτημα - Συμπεράσματα

Προλαβαίνει το Ελληνικό τοπίο να σωθεί, να προστατευθεί και να διαφοροποιηθεί από αυτές τις ισοπεδωτικές τάσεις?

ΟΧΙ—εφόσον αποτελεί τμήμα ενός παγκοσμίου συστήματος δομικών διαρθρωτικών αλλαγών.  Αλλά, πιθανόν είναι δυνατόν να διδαχθούμε από τις απώλειες και τα προβλήματα που η άλογη ανάπτυξη, η διαστρεβλωμένη διαχείριση ή η τυφλή προστασία έφεραν σε άλλα τοπία, πριν χαθεί ολοκληρωτικά ο τεράστιος τοπιακός πλούτος της χώρας μας.

Το νέο ζητούμενο δεν είναι ένα τοπίο μουσείο ή βιτρίνα, αλλά τοπία που διαμορφώνονται μέσα από τη ραγδαία σημερινή μεταμόρφωση του χώρου από και για τους ανθρώπους χρήστες του, τοπία μιας νέας παγκόσμιας πολιτισμικής οικονομίας του χώρου, όπου ο άνθρωπος χρήστης τους έχει συνείδηση του τοπίου, δηλαδή έχει γνώση των δεδομένων, θέση στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το χώρο της ζωής του και μέσα από την πράξη διαμορφώνει τις γεωγραφίες του:

Επίλογος

ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ; ή:
GREECE WELCOMES YOU TO CREATE A NEW MYTH: YOURS

.
ecocrete.gr .


ÌΓ ôçí ΓáãΓΓ­Γ©ΓÞ ÷ïñçãßΓʽ ôçò

¸íôáðç & ØçâéΓʽΓÞ ÅðéΓïéíùíßΓʽ
Είσοδος Χρήστη
Ψευδώνυμο

Κωδικός

Ξέχασες τον κωδικό;
Ξεχάσατε τον κωδικό σας?
Δεν έχετε λογαριασμό ακόμα? Δημιουργήστε τώρα!
Έχουμε 57 επισκέπτες σε σύνδεση
Επισκέπτες: 58228415
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ:



ΛΑΦΟΝΗΣΙ S.O.S. Πρωτοβουλία Πολιτών για την Προστασία του Λαφονησιού. Συλλογή υπογραφών!

Cavo Sidero
facebook group!



Φουρόγατος 78 Μαρ-Απρ 08
Φουρόγατος 77 Ιαν-Φεβ 08
Φουρόγατος 76 Νοε-Δεκ 07
Φουρόγατος 75 Σεπ-Οκτ 07
Φουρόγατος 74 Ιουλ-Αύ 07
Φουρόγατος 73 Μάι-Ιούν 07
Φουρόγατος 72 Μαρ-Απρ 07
Φουρόγατος 71 Ιαν-Φεβ 07
Φουρόγατος 70 Νοε-Δεκ 06
Φουρόγατος 69 Σεπ-Οκτ 06
Φουρόγατος 68 Ιουλ-Αυ 06
Φουρόγατος 67 Μαι-Ιουν 06
Φουρόγατος 66 Μαρ-Απρ 06
Φουρόγατος 65 Ιαν-Φεβ 06


Οικολόγιο 5. 20.01.2010

Οικολόγιο 4. 27.03.2009

Οικολόγιο 3. 12.10.2008
Οικολόγιο 2. 25.07.2008
Οικολόγιο 1. 10.06.2008


Φυλλάδιο της Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χανίων για τις επιπτώσεις από τα κινητά και τις κεραίες


 
Οι εισηγήσεις της Ημερίδας "Προοπτικές βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης και μεγάλες τουριστικές επενδύσεις"  9 Δεκ. 2006 στην 5η Συνάντηση του ΟικοΚρήτη

Κίνηση Πολιτών Μεσσαράς για το Περιβάλλον
Κατεβάστε το ενημερωτικό φυλλάδιο για το Διαμετακομιστικό Σταθμό στον κόλπο της Μεσσαράς (.pdf 425k)

ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ ΤΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ!
Κατά της εγκατάστασης ενός τεραστίου διαμετακομιστικού σταθμού στον κόλπο της Μεσσαράς στη Νότια Κρήτη!

Η Ημερίδα στη Σητεία (27.2.2006) για τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στην Ανατολική Κρήτη

 Γήπεδα Γκολφ
• Οι εισηγήσεις της ημερίδας για τα γήπεδα γκολφ
• ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΣΕ ΑΡΧΕΙΟ .doc ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ! (660k)
Γήπεδα Γκολφ: Παραπομπές
Ο Πόλεμος του Γκολφ στην Ιερή Κοιλάδα του Μεξικού

Φράγμα στο φράγμα Αποσελέμη!!!
 
Τα συμπεράσματα της επιστημονικής ημερίδας για το φράγμα στον Αποσελέμη (.doc)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ - ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Το φράγμα στον Αποσελέμη είναι διάτρητο!

ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ECOCRETE: Στην Κεντρική Σελίδα του ecocrete θα βρεις παραπομπές για τα 60 τελευταία άρθρα. Για να διαβάσεις παλαιότερα άρθρα, πήγαινε στις σελίδες των
οικολογικών ομάδων και στο αρχείο άρθρων όπου μπορείς να τα αναζητήσεις θεματικά. Μπορείς ακόμη να χρησιμοποιήσεις την ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ.
Θα βρεις επίσης πάνω από 700 παραπομπές στη σελίδα ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ | ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ | ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ | ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ | ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | ΔΡΑΣΕ ΤΩΡΑ! | ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ | ΒΙΒΛΙΑ-ΤΥΠΟΣ κ.α.
©2001 - 2004, Ecocrete, All Rights Reserved.
WebSite Created and Hosted by metrovista creative media, Heraklion.