ΑΠΟ ΤΗ ΓΚΟΛΦΩ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ ΓΚΟΛΦ...
Του Γιάννη Σχίζα

Φωνή βοώντος εν τη Κρήτη και όχι μόνο, το «Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων» διεγείρει όλο και μεγαλύτερους προβληματισμούς για τα γήπεδα γκολφ. Όχι βεβαίως γι αυτά που υπάρχουν ήδη στα υψίπεδα της Σκωτίας ή γι αυτά που θα μπορούσαν να υπάρξουν σε κάποια βροχερά λιβάδια της Βόρειας Ελλάδας, αλλά για όσα προγραμματίζονται στις ξηροθερμικές περιοχές του νότου, όπως η Κρήτη, η Κως, η Κύπρος. Οι αντιρρήσεις αφορούν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη μεταλλαγή του τοπίου, τη σύζευξη με δομές πολυτελούς και «ενσταβλισμένου» τουρισμού: Δομές οι οποίες αναγγέλλουν με τυμπανοκρουσίες την εισαγωγή συναλλάγματος παραλείποντας την επανεξαγωγή του σε μια επόμενη φάση για την προμήθεια εξοπλισμών και προϊόντων, που εγκαθίστανται στο χώρο χωρίς να συνδέονται και να αποφέρουν οφέλη στις τοπικές κοινωνίες.. Και τούτο γιατί η τάση της τουριστικής βιομηχανίας προς τη δημιουργία εγκαταστάσεων με «ολοκληρωμένες» υπηρεσίες αναψυχής και πολυσύνθετα πακέτα διακοπών, καταλήγει να υπενθυμίζει τα «Τείχη» του Καβάφη, που «ανεπαισθήτως» αποκλείουν τον ήρωα του ποιήματος από τον έξω κόσμο! Ή πιο χαριτωμένα, κατά την αναφορά του Β.Παπακριβόπουλου*: Τα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα προσφέρουν ποικίλες υπηρεσίες στοχεύοντας στο να μαντρώνουν τους πελάτες τους και να εισπράττουν το σύνολο της δαπάνης τους, υπηρετώντας ως κατευθυντήρια αρχή το ότι «Ο τουρίστας πρέπει να βγαίνει μονάχα για να πάει νοσοκομείο»!

Η Ημερίδα του Παγκρήτιου Δικτύου στις 21.5.2005 στο Πάνορμο Ρεθύμνου, έδειξε το πλάτος και το βάθος των επιφυλάξεων για μια τουριστική ανάπτυξη με επι κεφαλής τα γήπεδα γκολφ και τα συμπαρομαρτούντα. Μερικές εκατοντάδες συμμετοχές με επαγγελματίες του τουρισμού και ανθρώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης, τέσσερεις εισηγήσεις και πολλές παρεμβάσεις, απέφεραν σημαντικές θεωρητικές «εισπράξεις» και επιβεβαίωσαν το κοινωνικό μέτωπο ενάντια στο εκκολαπτόμενο «τουριστικό προϊόν». Από τους εισηγητές ο δρ. Oliver Rackham, πανεπιστημιακός στο Cambridge και συγγραφέας του βιβλίου «Η κατασκευή του Κρητικού τοπίου», υπογράμμισε την αξία που έχει η υπαρκτή φρυγανώδης βλάστηση για την οικολογική ισορροπία αλλά και για την μορφολογία του χώρου. Η πρόεδρος του τμήματος Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ελένη Καπετανάκη – Μπριασούλη, μίλησε για τη σχέση των γηπέδων γκολφ με την περιφερειακή ανάπτυξη, ενώ επίσης δεν παρέλειψε να αναφερθεί επί παντός του αναπτυξιακού επιστητού. Η επίσης καθ. της Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Θεανώ Τερκενλή εστίασε στα ζητήματα του πολιτισμικού τοπίου και της τοπικής ταυτότητας – των οποίων η συνέχεια και συνοχή δεν υπηρετείται από τις οποιεσδήποτε «νεοπλασίες» ...Ο Νίκος Δαναλάτος, καθηγητής της Οικολογίας τοπίου στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, αναφέρθηκε στα ζητήματα της ερημοποίησης και της κακοδιαχείρισης του γόνιμου εδάφους, στη βραδύτητα της «εδαφογένεσης» και στην αδυναμία των γηπέδων γκολφ να επιστρέψουν στην προτέρα κατάσταση – εάν και εφόσον εγκαταλειφθούν.Τέλος ο υποφαινόμενος αναφέρθηκε στην μεταφορά της έννοιας «φέρουσα ικανότητα» από τον τομέα της περιβαλλοντικής διαχείρισης στον τομέα του τουρισμού **,με στόχο τη διάγνωση των ορίων αντοχής, τοπίων, πάρκων, ακτών – αλλά και του ίδιου του ατόμου από τη φλυαρία, την πολυπληροφόρηση και υπερφόρτωση των τουριστικών πακέτων...

Σήμερα οι αδράνειες του διεθνούς συστήματος αναψυχής, σε συνδυασμό με την απουσία μιας συστηματικής κοινωνικής αντιπολίτευσης, ωθούν την κατάσταση προς τις δομές του «ενσταβλισμένου τουρισμού» και παραπέρα στον «εικονικό τουρισμό». Δημιουργούνται με άλλα λόγια συνθήκες διαζυγίου του τουρισμού από τη γνώση των τοπικών κοινωνιών αλλά και τη μετακίνηση - δηλαδή το ταξίδι, που ήταν ανέκαθεν «γονίδιο» της τουριστικής εμπειρίας. Από αυτή την άποψη η παρέμβαση του Παγκρήτιου Δικτύου ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα και αποτρέπει τη κυριαρχία ενός μικρονοϊκού και εμπειριστικού λόγου, που θεωρεί την πελατειακή λογική των «πλουραλιστικών πακέτων αναψυχής» ως το άπαν της λύσης του προβλήματος. Η θεώρηση των γηπέδων γκολφ ως στοιχείων εμπλουτισμού του τουριστικού προϊόντος, παραγνωρίζει την ανάγκη συμβατότητας αυτών των στοιχείων μεταξύ τους, καθώς επίσης και την ανάγκη συμβατότητας με το φυσικό και πολιτιστικό τοπίο. Θεωρητικά, το νοτιοελλαδίτικο τουριστικό προϊόν θα μπορούσε να εμπλουτισθεί με ταυρομαχίες, με Βουδιστικές τελετές ή με σαφάρι λιονταριών- ρομπότ(!), όμως το αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις θα ήταν απλώς ΚΙΤΣ. Ανάλογες «κιτσολογικές» επιπτώσεις θα είχε στο τοπίο η παρουσία ετερόκλιτων στοιχείων, η άρθρωση «επιπεδωμένων» και φυσικών επιφανειών, το γρασίδι δίπλα σε φρυγανώδεις περιοχές, ο συνδυασμός της μεσευρωπαϊκής με την μεσογειακή εικόνα. Εννοείται βέβαια ότι η νόθευση και απεμπόληση των τοπικών μορφών και της τοπικής ταυτότητας θα αποτελούσε ρίσκο για το σύνολο των τουριστικών επιχειρηματιών μιας περιοχής, που βασίζουν τις πωλήσεις τους σε συγκεκριμένες εικόνες...Κι ακόμη εννοείται ότι η απεμπόληση αυτή θα είχε επιπτώσεις στην τοπική ψυχοσύνθεση και ποιότητα ζωής : Στις απαρχές ενός μεταμοντέρνου αιώνα, οι άνθρωποι των τοπικών κοινωνιών θα αισθάνονταν αποξενωμένοι και αποκιοκρατούμενοι «ιθαγενείς» στον ίδιο τον τόπο τους...

Η υπόθεση των γκολφ έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και εμπνέει πολλούς και διάφορους ευφάνταστους – επιχειρηματίες και τουριστικούς παράγοντες. Ο «Κόσμος του Επενδυτή» (7-8.5.2005) αναφέρεται ακόμη και στην κατασκευή γηπέδου γκολφ 9 οπών κοντά στη περιοχή του Σουνίου, σε ένα νησάκι ( Πάτροκλος της Αττικής) με πολύ λίγα - κι αυτά «παστωμένα» από την αλμύρα της θάλασσας- στρέμματα ...Να υποθέσουμε ότι ο Ελληνικός τουρισμός βαίνει ολοταχώς «από τη Γκόλφω στα γκολφ» - όπως μου είπε κάποιος συνάδελφος στην Ημερίδα της 21.5.2005; Το σίγουρο πάντως είναι ότι με έκανε να θυμηθώ ένα κείμενο της δεκαετίας του 80, υπό τον τίτλο «Ο Ζορμπάς πήρε σύνταξη»*...

* «Τα λογιστικά της γκολφολαγνείας», Οικοτοπία, Ιανουάριος 2005
**Γ.Σχίζα, «Ο άλλος τουρισμός», σελ.172
*** Γ.Παπαμιχαήλ,Ελευθεροτυπία 22.8.86

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.