ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ KΡΗΤΗΣ [2]

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΛΙΜΝΩΝ, ΠΟΤΑΜΩΝ, ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΩΝ

ΣΚΟΠΟΣ. Σκοπός αυτής της σειράς δημοσιευμάτων για τους υγρότοπους είναι η αύξηση της γνώσης και της ευαισθητοποίησης για τις λειτουργίες και τις αξίες τους. Πρέπει να γίνουν κατανοητές από το ευρύ κοινό και από όλους όσους λαμβάνουν αποφάσεις, έτσι ώστε οι άξονες πολιτικής και οι δραστηριότητες οι οποίες του υποβαθμίζουν να αντικατασταθούν από άλλες θετικές.

Πρώτο βήμα για την επίτευξη του σκοπού αυτού αποτελεί η συλλογή πληροφοριών για την γεωγραφική κατανομή, τις λειτουργικές αξίες και για τις έννοιες αυτών ώστε να οργανωθούν εθνικές δράσεις προστασίας τους με νομοθετική κατοχύρωση. Πριν προχωρήσουμε λοιπόν στην καταγραφή των υπόλοιπων υγροβιότοπων Κρήτης είναι αναγκαίο να αναφερθούμε σε κάθε τύπο υγρότοπου χωριστά, έτσι ώστε να είναι κατανοητός κάθε τύπος υγρότοπου με τα αρχικά του οποίου θα ονομάζουμε καθένα από αυτούς:

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΝΕΡΑ

Στην Ελλάδα, οι φυσικές και τεχνικές λίμνες καλύπτουν έκταση περίπου 956 Km2, οι λιμνοθάλασσες 288 Km2, οι ποταμοί έχουν μήκος 4268 χλμ, τα έλη 58 Km2 και οι εκβολές και τα δέλτα των ποταμών 723 Km2.

Τα εσωτερικά νερά μπορούν να διακριθούν σε στάσιμα τρεχούμενα και αποθηκευμένα νερά όπως και σε γλυκά, υφάλμυρα και αλμυρά νερά.

Στα στάσιμα νερά συγκαταλέγονται οι λίμνες, τα έλη, οι παροδικά ή μόνιμα κατακλυζόμενες εκτάσεις. Οι ποταμοί και οι χείμαρροι ανήκουν στα τρεχούμενα νερά, ενώ οι πηγές και τα φρέατα στο αποθηκευμένο υπόγειο νερό.

Ως εσωτερικά νερά συνήθως ορίζονται τα νερά που βρίσκονται στην ενδοχώρα ή στον παράκτιο χώρο και είναι «γλυκά» νερά ή αλμυρά, υπεραλμυρά, αλλά και υφάλμυρα που προέρχονται από θαλασσινά νερά που αραιώθηκαν με εισροές γλυκών νερών ή είναι γλυκά νερά που εμπλουτίστηκαν με άλατα.

ΛΙΜΝΕΣ

Συνήθως, η παρουσία και η δημιουργία μιας λίμνης εξαρτάται από την ύπαρξη ενός φυσικού βυθίσματος, κλειστού ή ανοιχτού τύπου με δομή τέτοια που να συγκρατεί λιγότερο ή περισσότερο τα νερά τα οποία οι βροχοπτώσεις ή και άλλες πηγές προσφοράς νερού φέρνουν σ’ αυτό το βύθισμα. Ως λίμνη ορίζεται μικρή ή μεγάλη υδάτινη μάζα στη στεριά με γλυκό, υφάλμυρο και αλμυρό νερό με άμεση, έμμεση, υπόγεια η και επίγεια σύνδεση ή είναι χωρίς σύνδεση με άλλους υδάτινους χώρους.

ΕΛΗ

Τα έλη είναι εδαφικές εκτάσεις στις οποίες λιμνάζουν μονίμως αβαθή νερά και όπου αναπτύσσονται συνήθως καλαμιώνες και άλλα υδροχαρή φυτά. Τα έλη λέγονται πολλές φορές τέλματα ή βάλτοι ή τενάγη, αλλά ο διαχωρισμός αυτός έχει να κάνει με τις εδαφολογικές και υδρολογικές συνθήκες ανάπτυξής τους. Παλαιότερα τα έλη χαρακτηρίζονταν ως ανεπιθύμητες υδάτινες περιοχές γιατί είχαν συνδεθεί με την ελονοσία και ως περιοχές όπου αναδύουν δηλητηριώδη αέρια (π.χ. υδρόθειο, μεθάνιο).

ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΜΑΡΡΟΙ

Όταν τα ρεύματα των ορεινών περιοχών ενώνονται σε χαμηλότερα υψόμετρα σχηματίζουν τους ποταμούς. Η ταχύτητα των νερών τους εξαρτάται από την κλίση του εδάφους και την παροχή. Σημαντικοί παράμετροι για τη μελέτη ενός ποταμού αποτελούν, οι εποχιακές μεταβολές της παροχής, η διακύμανση της στάθμης των νερών, η μεταφορά στερεών και σε διάλυση υλικών και ουσιών, η μέση παροχή κ.α. Στην Ελλάδα τα περισσότερα ποτάμια έχουν απεριοδική και χειμαρρώδη ροή, ενώ το συνολικό μήκος φτάνει τα 4268 χλμ.

ΠΗΓΕΣ

Πηγές συνήθως σχηματίζονται όταν το αποθηκευμένο νερό που βρίσκεται υπόγεια πετρώματα του γήινου φλοιού, εξέλθει στην επιφάνεια, κάτω από μεγάλη των υπερκειμένων πετρωμάτων. Η έξοδος αυτή μπορεί να συμβαίνει σε σχισμή στο έδαφος ή και σε ρήγμα. Ουσιαστικά νερό της βροχής που εισδύει βαθύτερα, γίνεται θερμότερο κατά 1ο C κάθε 30 μέτρα και έτσι διαλύει μεγαλύτερο ποσό στερεών ουσιών. Το νερό αυτό όταν εξέρχεται είναι θερμότερο από τη μέση θερμοκρασία της περιοχής. Στις πηγές συνήθως ζουν λίγα είδη οργανισμών, αλλά είναι αυτά τα είδη ενδημικά.

ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΕΣ

Οι λιμνοθάλασσες είναι παραλιακές υδάτινες περιοχές με μικρό βάθος και χαρακτηρίζονται από ιδιότυπες παραγωγικές, υδροδυναμικές και ιζηματογενείς συνθήκες. Συνήθως χωρίζονται από τη γειτονική θαλάσσια περιοχή με αμμολουρονησίδες. Οι νησίδες αυτές αποτελούν το φυσικό φράκτη που διαχωρίζει και ουσιαστικά συντηρεί τη λιμνοθάλασσα. Γιαυτό δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία αυτής της δομής με τη διατήρηση της φυσικής τους ιδιομορφίας ενισχυμένης με τεχνητές παρεμβάσεις.

ΕΚΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΔΕΛΤΑ ΠΟΤΑΜΩΝ

Οι εκβολές και τα δέλτα των ποταμών μπορούν να θεωρηθούν και ως εσωτερικά νερά. Αποτελούν χαρακτηριστικές περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη βιοποικιλότητα και στη δυναμική ισορροπία απόθεσης και μετακίνησης φερτών υλικών. Στις περιοχές αυτές η προώθηση της ξηράς και η υποχώρηση της θάλασσας εξαρτώνται από την κατάσταση της δυναμικής ισορροπίας μεταξύ των παραγόντων που δρουν στον ηπειρωτικό χώρο των λεκανών απορροής των ποταμών ( κλίμα, γεωμορφολογία, τεκτονική ) και των παραγόντων που δρουν στον παράκτιο χώρο εκβολών ( μορφολογία, τεκτονική, κύματα, ρεύματα, παλίρροια).

Οι εκβολές και τα δέλτα των ποταμών εξαιτίας του μεταβατικού χαρακτήρα και της αλληλεπίδρασης ως προς το θαλασσινό και γλυκό νερό έχουν επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εδώ δημιουργούνται ιδιάζουσες φυσικοχημικές συνθήκες, εδώ συναθροίζονται συνήθως νεαρά ψάρια και καρκινοειδή, είναι δηλαδή οι «παιδότοποι» των αλιευμάτων.

Τα δέλτα στη χώρα μας έχουν περιοριστεί σημαντικά στην προσπάθεια του ανθρώπου να καταλάβει και να αξιοποιήσει περισσότερο έδαφος (καλλιέργειες, αστική επέκταση), αλλά και να προστατεύσει τις αστικές και καλλιεργούμενες περιοχές από πλημμυρικά φαινόμενα.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.