Η πλαστικοποίηση του περιβάλλοντος!

Η χημική διαδικασία του πολυμερισμού για την παραγωγή πλαστικών είναι ένα χημικό παιχνίδι με πολλές δυνατότητες. Οι ποικιλίες των πλαστικών έχουν κατακλύσει την αγορά. Ο κόσμος ζει σ΄ ένα πλαστικό περιβάλλον: Ρούχα, σακούλες, περιτύλιγμα τροφών, μονώσεις, παπούτσια, μπουκάλια, ποτήρια, πιρούνια, κουτάλια, έπιπλα, δίσκοι, μαγνητοταινίες, σωλήνες, ταπετσαρίες, τροχοί, αμαξώματα, τσίχλες, χρώματα, παράθυρα, σπίτια, βάρκες, τηλέφωνα, ηλεκτρικές συσκευές, τεχνητά μέλη του σώματος, είναι μόνο λίγες περιπτώσεις από τις πολυάριθμες εφαρμογές, από τον θαυμαστό και επικίνδυνο κόσμο των πλαστικών.

Η εφευρετικότητα με τα πλαστικά είναι εκπληκτική. Αντικείμενα πολύ φτηνά που μοιάζουν δερμάτινα ή μπουκάλια διαφανή που δεν σπάζουν όπως τα γυάλινα είναι φτιαγμένα από μια ιδιαίτερη κατηγορία πλαστικών, τα πολυβυνιλοχλωρίδια ή PVC.

Το 1978 οι Η.Π.Α μόνο παρήγαγαν 2,73 εκατομμύρια τόνους PVC.

Η βάση των PVC είναι τα λεγόμενα βινυλοχλωρίδια. Αυτά μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στο συκώτι και τον εγκέφαλο. Πράγματι οι εργάτες των βιομηχανικών πλαστικών και PVC παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά τέτοιων καρκίνων. Εκτός από τους εργάτες πλαστικών, υπάρχουν δισεκατομμύρια άνθρωποι και ζώα που καθημερινά έρχονται σ΄επαφή με τα πλαστικά. Οι ποσότητες τους είναι αστρονομικά μεγάλες. Έχουν άραγε συνέπειες σ΄ εμάς ή το περιβάλλον;

Τα PVC καθώς και άλλα πλαστικά δεν έχουν εξ αρχής τις γνωστές ιδιότητές τους. Είναι σκληρά και εύθραυστα. Για να γίνουν εύκαμπτα χρειάζονται την επίδραση άλλων χημικών. Αυτά τα κάνουν εύκαμπτα και μαλακά. Με το χρόνο όμως, καθώς τα πλαστικά αντικείμενα παλιώνουν, τα υλικά που τα κάνουν εύπλαστα, οι πλαστικοποιητές, εξατμίζονται και στο τέλος τα αντικείμενα γίνονται εύθραυστα και κομματιάζονται.

Στα αυτοκίνητα με ταπετσαρίες PVC, οι ατμοί από τους πλαστικοποιητές εναποτίθενται στα τζάμια και τους δίνουν μια ομιχλώδη χροιά, που είναι πολύ δύσκολο να καθαριστεί.

Επίσης παλιά παραδοσιακά, το αίμα για τις μεταγγίσεις στα νοσοκομεία το διατηρούσαν σε γυάλινα μπουκάλια. Τα πλαστικά μπουκάλια γύρω στο 1960 αντικατέστησαν τα γυάλινα γιατί ήταν εύθραυστα. Στον πόλεμο του Βιέτ-Ναμ χιλιάδες μεταγγίσεις έγιναν σε βαριά τραυματισμένους. Ένα απροσδόκητο φαινόμενο παρατηρήθηκε: Μετά την μετάγγιση, μερικοί από τους τραυματίες παρουσίασαν οξεία αναπνευστική καταπληξία που μερικές φορές ήταν θανατηφόρα. Σε λίγα χρόνια η επιστημονική έρευνα έδειξε οι πλαστικοποιητές από τα μπουκάλια έμπαιναν στο αίμα και έκαναν τα αιμοπετάλια κολλώδη, με αποτέλεσμα την μεγάλη πηκτικότητα του αίματος.

Αλλά τα πλαστικά περιέχουν και άλλες ουσίες, τους σταθεροποιητές. Αυτοί είναι πολλοί τοξικοί, όμως η χρήση τους δεν έχει περιορισθεί. Καθώς περνάει ο καιρός πολλαπλασιάζουμε τις πληροφορίες μας πάνω σ΄ένα υλικό που το χρησιμοποιούμε ημέρα και νύκτα.

Ένας βιολόγος έκανε οικολογικές μετρήσεις σε βάθος μέχρι 1000 μέτρα στο Βόρειο Ατλαντικό. Με έκπληξη διαπίστωσε ότι το πλαγκτόν, ακόμη και σ΄αυτό το βάθος, είχε μεγάλες ποσότητες συστατικών πλαστικού. Όπως και με πολλά άλλα υλικά, βρίσκουμε συστατικά πλαστικών στα πιο απροσδόκητα μέρη.

Έστω και αν δεν σκοτώνουν κατ΄ ευθείαν οι πλαστικοποιητές μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των αυγών των ψαριών. Σήμερα οι θάλασσες βρίθουν από πλαστικά. Κανείς δεν μπορεί να φαντασθεί τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η κατάσταση στο υδρόβιο περιβάλλον. Οι βιολόγοι που συγκεντρώνουν δείγματα από πλαγκτόν στις πιο καθαρές θάλασσες συχνά στα δίκτυα τους πιάνουν κομμάτια και ίνες από πλαστικά και πετρελαιοειδή.

Όλες οι παραλίες και θάλασσες των βιομηχανικών χωρών είναι γεμάτες πλαστικά. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο αντιαισθητικό συντελεί στην απογύμνωση της θάλασσας από τη ζωή. Αλλά τα πλαστικά έχουν γίνει πληγή γιατί οι τεράστιες ποσότητες τους πρέπει κάπου να πάνε και δεν διασπώνται με κανέναν τρόπο στο περιβάλλον. ¶παξ και παραχθούν, μένουν αθάνατα.

Το κάψιμο είναι επικίνδυνο. Το PVC παράγει τοξικά αέρια με την καύση, ενώ τα ελαστικά καίγονται για πολύ χρόνο μ’ ένα μαύρο, κολλώδη καπνό. Οι κλίβανοι καύσης των πλαστικών γεμίζουν κολλώδη υπολείμματα και τα τοιχώματά τους παθαίνουν διάβρωση από τα αέρια που παράγονται. Το μέγεθος ρύπανσης του αέρα από την καύση των πλαστικών και οι τυχόν συνέπειες στην υγεία και το περιβάλλον από τα προϊόντα της καύσης, δεν είναι τελείως γνωστά. Στο μεταξύ, μερικά εκατομμύρια τόνοι πλαστικών επιβαρύνουν κάθε χρόνο το περιβάλλον.

Έρευνα γίνεται για την κατασκευή πλαστικών που παθαίνουν βιολογική αποσύνθεση. Αυτή η έρευνα δεν έχει φτάσει στο στάδιο της βιομηχανικής παραγωγής.

Τα πλαστικά έχουν θέσει σε κίνδυνο και τις ενεργειακές μας πηγές. κατασκευάζονται από άνθρακα και το πετρέλαιο. Είναι δύσκολο να συνεχίσουμε τέτοια σπατάλη για πολύ χρόνο.

Μανόλης Βουτυράκης
Φυσικός Περιβαλλοντολόγος
Πρόεδρος του Συλλόγου Προώθησης των Α.Π.Ε. στην Κρήτη (Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Ε.Κ.)
spapekeek@her.forthnet.gr

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.