 
Σε μια εποχή που οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή είναι ολοφάνερες, κάποιοι επιμένουν να εθελοκωφεύουν και να προτάσσουν πάνω απΆ όλα το άμεσο, γρήγορο όφελος του χρυσοφόρου, μοναδικού -σχεδόν-εξαγωγικού παράγοντα της οικονομίας μας, του τουρισμού, μέσω επενδύσεων που περιλαμβάνουν γήπεδα γκολφ, ανοίγοντας την όρεξη σε μεγαλοεπιχειρηματίες. Όμως δυστυχώς για αυτούς θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους και την γνώμη των τοπικών κοινωνιών.
H χώρα μας κινδυνεύει να γίνει προορισμός παικτών γκολφ «τρίτης ηλικίας» στο πολύ άμεσο μέλλον. Οι ιθύνοντες, χάνοντας συνεχώς το τραίνο του πολυπόθητου υψηλού τουρισμού, σκέφτηκαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με μία πλημμυρίδα μεγαλεπίβολων τουριστικών επενδύσεων που θα συνδυάζουν παραθεριστικές κατοικίες (bundalows), συνεδριακά κέντρα, spa και γήπεδα γκολφ. Και παρά το γεγονός ότι οι μικρής κλίμακας τουριστικές δραστηριότητες λαμβάνουν οικονομικές ενισχύσεις από το κράτος και την Ε.Ε., μεγαλύτερη βαρύτητα δίνεται στην προώθηση και ανάπτυξη του τουρισμού μεγάλης κλίμακας, μέσω ανάπτυξης και επιχορήγησης καθετοποιημένων, τεραστίων τουριστικών μονάδων. Σαράντα νέα γήπεδα γκολφ πρόκειται να κατασκευαστούν μέχρι το 2010, εννέα από τα οποία στην ημιξερική Κρήτη. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις παρακάτω περιοχές: Μαργαρίτι Θεσπρωτίας, το νησί Αρκούδι στο Ιόνιο (βόρεια της Κεφαλλονιάς), η Ζάκυνθος, η περιοχή του Πύργου, οι περιοχές Ρωμανού και Πύλος στη Μεσσηνία, η Αγία Γαλήνη και η Μονή Τοπλού στην Κρήτη (Φοινικόδασος), το γήπεδο γκολφ στην Αφάντου Ρόδου (ανάπλαση), η Αταλάντη Φθιώτιδας, ο Βόλος, η περιοχή Κοιλάδας και το Πόρτο Χέλι στην Αργολίδα και η Μαλέζα (στον Αυλώνα Αττικής).
Ως συνήθως η στάση των οικολόγων, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και του ΣτΕ θεωρείται πάγια αντιαναπτυξιακή και οπισθοδρομική. Ποιος τους έλαβε υπόψη στην αντίθεσή τους π.χ. στην εκτροπή του Αχελώου, ή στην μεταολυμπιακή χρήση των αθλητικών εγκαταστάσεων για να τους λάβει τώρα υπόψη; Έχει κανείς ποτέ αναρωτηθεί αν σε εποχές τέτοιας λειψυδρίας μία χώρα σαν την Ελλάδα θα μπορούσε να συντηρήσει τόσα πολλά στρέμματα γκαζόν;
Ένα γήπεδο γκολφ καταλαμβάνει έκταση τουλάχιστον 500-1.500 στρεμμάτων, η οποία θα πρέπει να στρωθεί με γκαζόν και να "στολισθεί" με μικρές λιμνούλες. Η Ελλάδα όμως δεν έχει ούτε τις αχανείς εκτάσεις της Σκωτίας (της γενέτειρας του γκολφ),ούτε και το ύψος των βροχοπτώσεων της και έτσι αυτά τα (τεχνητά) οικοσυστήματα πρέπει να δημιουργηθούν από την αρχή. Επενδύσεις γηπέδων γκολφ κοστίζουν συνήθως πολλά εκατομμύρια ευρώ και είναι κρίμα τέτοια αναπτυξιακά πλάνα να "σκοντάφτουν" αποκλειστικά στις "πληγές" της Δασικής και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ή να σκονίζονται σε κάποιο κυβερνητικό ντουλάπι! Επιτέλους κάποτε, θα πρέπει η χώρα μας να απαλλαγεί από αυτές τις "μάστιγες" κι ας εγκαλείται συνεχώς από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για διάφορα περιβαλλοντικά εγκλήματα. Ποιος έχει την πολυτέλεια να ασχολείται με αυτά τα θέματα όταν θα εισρεύσουν (επιτέλους!) στην Ελλάδα εκατομμύρια ευρώ από των τουρισμό υψηλών εισοδημάτων;
Οι νεώτερες πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζεται η κατασκευή γηπέδου γκολφ σε αρχαιολογικό χώρο της Μονής Τοπλού στην ανατολική Κρήτη (περιοχή Φοικικοδάσους), ενώ επιχειρούνται αποψιλώσεις και αποχαρακτηρισμοί δασών (όπως για παράδειγμα στον Απαγανία Κρήτης), αλλά και μετατροπή των καλλιεργήσιμων και μη, γεωργικών εκτάσεων σε κατοικίες. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 καταστρέφονται για να γίνουν γήπεδα γκολφ και κατοικίες, όπως επιχειρήθηκε (και ευτυχώς απετράπη) στο δάσος Στροφυλιάς-Κουνουπελίου και όπως επιχειρείται στην Πύλο Μεσσηνίας.
Οι ειδικοί (αρχιτέκτονες τοπίου, περιβαλλοντολόγοι και γεωπόνοι) αναφέρουν ότι ο κρισιμότερος παράγοντας είναι η σωστή επιλογή του τύπου του εδάφους. Η αστική γη, ως τύπος εδάφους επιφέρει διπλό όφελος: βελτίωση του περιαστικού περιβάλλοντος μειώνοντας τις επιπτώσεις της θερμής αστικής νησίδας (ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες) και από την άλλη, μετατρέποντας το τεχνητό πράσινο σε μικρή συνεκτική "ζούγκλα" (παράδειγμα το γήπεδο γκολφ της Γλυφάδας). Οι αγροτικές περιοχές παρουσιάζουν περισσότερα μειονεκτήματα και είναι πιο ασταθείς, εκτός από τις υποβαθμισμένες, πρώην αγροτικές περιοχές εντατικής καλλιέργειας. Οι περιοχές φυσικού κάλλους (όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κι ο μέσος νους) παρουσιάζουν μόνο μειονεκτήματα. Αποτελούν εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα που η δημιουργία γηπέδων γκολφ, καθώς και άλλων συναφών τουριστικών δραστηριοτήτων θα υπερέβαινε την φέρουσα ικανότητά τους.
Οι μεγαλύτερες όμως ενστάσεις αφορούν τις τεράστιες ποσότητες νερού που απαιτεί η συντήρηση ενός γηπέδου γκολφ, αλλά και στον μεγάλο όγκο των φυτοφαρμάκων με τα οποία το γκαζόν θα πρέπει να ραντίζεται προκειμένου να βρίσκεται πάντα στην κατάσταση που θα ικανοποιεί και τους πιο απαιτητικούς παίκτες. Σύμφωνα με το WWF, κάθε γήπεδο γκολφ που φτιάχνεται στις ημιξερικές περιοχές της Μεσογείου καταναλώνει ημερησίως όσο νερό χρειάζεται μια πόλη 12.000 κατοίκων. Η μέση κατανάλωση νερού είναι 6.000-16.000μ3 [1]. Η απαίτηση για νερό μπορεί να ασκήσει πίεση τόσο σε επιφανειακά, όσο και σε υπόγεια ύδατα. Έτσι, όταν τα γήπεδα γκολφ σχεδιάζονται και εγκαθίστανται σε άνυδρες περιοχές, ασκούν ακόμα μεγαλύτερες, ενώ λειτουργούν και ανταγωνιστικά σε απαιτήσεις ύδρευσης σε σχέση με άλλες δραστηριότητες (π.χ. γεωργία, αστική χρήση). Μια καλή λύση είναι η αφαλάτωση νερού, είναι όμως ενεργειακά δαπανηρή (χρησιμοποιείται σε χώρες όπως η Κύπρος και η Ισπανία). Η συνήθης πρακτική στη χώρα μας είναι η χρησιμοποίηση νερού από το υδρευτικό δίκτυο ή από παράνομα πηγάδια.
Τι απαιτείται πριν από τη σχεδίαση οποιουδήποτε γηπέδου γκολφ;
- Σχετικές μελέτες: ΚατΆ αρχήν, όπως και για οποιοδήποτε σημαντικό έργο μια ολοκληρωμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθώς και υδρολογική μελέτη για τις ανάγκες σε νερό. Οι μελέτες αυτές πρέπει να τύχουν πλήρους δημοσιοποίησης και να τίθενται σε διαβούλευση, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι αντιρρήσεις κάθε ενδιαφερόμενου φορέα.
- Συνολικός χωροταξικός σχεδιασμός: Τα αρμόδια υπουργεία και οι φορείς θα πρέπει να μεριμνήσουν και να εντάξουν τα γήπεδα γκολφ στον σχεδιασμό και στην έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τον τουρισμό κατά τις διατάξεις του Ν. 2742/1999. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να τύχει ανοιχτής διαβούλευσης, ώστε να εισακουσθούν και να συνυπολογιστούν και οι αντίθετες με τους επενδυτές απόψεις.
- Φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής: Η χωροθέτηση γηπέδων γκολφ δεν πρέπει να είναι κοντά σε περιοχές που προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες (Natura 2000, Ramsar), όπως επίσης και σε περιοχές που είναι ημιξερικές και άνυδρες.
- Επάρκεια υδατικών αποθεμάτων: Πρέπει να γίνει καταγραφή σε περιφερειακό επίπεδο των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού στις περιοχές που προορίζονται για γήπεδα γκολφ, λαμβάνοντας υπόψη και τη ζήτηση νερού για άλλες χρήσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με την Οδηγία-πλαίσιο για το νερό οι αντίστοιχες μελέτες θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί μέχρι το 2005!
[1] Με βάση την παραδοχή ότι ένα άτομο καταναλώνει 250lt/ημέρα. Στην Ελλάδα η κατανάλωση νερού στις μεγάλες πόλεις είναι 250-350lt/άτομο/ημέρα και στις μικρές 150lt/άτομο/ημέρα.
Από το περιοδικό Αζιμούθιο των "Φίλων Βουνού και Θάλασσας"
omilosfi@otenet.gr
www.omilosfi.gr
.
ecocrete.gr . |
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ
Cavo Sidero
