|
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΓΕΙΑΣΟΥ... |
|
|
|
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ -
Χωροταξία - Πολεοδομία
|
|
Γιάννης Σχίζας
,
Δευτέρα, 10 Νοέμβριος 2008
|
Του Γιάννη Σχίζα
Η Ελλάδα «τζιράρει» με το ελληνικό τοπίο, διαφημίζει τη μοναδικότητά του, προσπαθεί να προσελκύσει τουρίστες ή να κρατήσει τους εγχώριους εντός των τειχών... Η Ελλάδα επιδίδεται σε εγχειρήματα καλωπισμού και αισθητικών αναπλάσεων σε όλες τις κλίμακες, στην ατομική, στην τοπική και συνοικιακή, σε περιοχές εξοχικών κατοικιών, χωριών και πόλεων, ξοδεύοντας σεβαστά ποσοστά του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα όμως διατηρεί μια στενά χρησιμοθηρική έως «οπισθοδρομική» αντίληψη για την αισθητική του μείζονος χώρου, παραμένοντας δέσμια παλαιομοδίτικων και «λειτουργιστικών» ιδεών: Ο χώρος της είναι ενδιαφέρων διότι μπορεί να είναι πεδίο οδοποιίας, διότι μπορεί να σωρεύσει μπάζα, λατομικά και μεταλλευτικά προϊόντα, διότι μπορεί να φιλοξενήσει ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά δίκτυα, αποθήκες και βιομηχανίες. Γενικώς η Ελλάδα θεωρεί το «φαίνεσθαι» του χώρου σαν δευτεροκλασάτο ζήτημα, της αρμοδιότητας λογίων ή τουριστοκυνηγών...
Σε μια πρώϊμη εξέγερση εναντίον της «λειτουργιστικής» αντίληψης στη δεκαετία του 1950, αρχιτέκτονες και διανοούμενοι όπως ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Γαβριήλ Βαγιανός και ο Αριστομένης Προβελέγγιος, προκάλεσαν το «Πρώτο ψήφισμα Προστασίας του Ελληνικού Τοπίου» και δημιούργησαν μια «Επιτροπή Προστασίας του Εθνικού Τοπίου». Αυτή η ενδιαφέρουσα κίνηση δεν είχε διάρκεια, μέσα σε συνθήκες πυρετικής ανοικοδόμησης και χωροταξικής ασυδοσίας, όμως οι «βολές» εναντίον της κατασκευαστικής μπαναλιτέ και της απαρτίωσης των φυσικών σκηνικών ουδέποτε έπαψαν. Μία από αυτές τις «βολές», κανονικό «τρίποντο» από τη μακρινή απόσταση μιας οικολογικής διανόησης παραπεταμένης στο κοινωνικοπολιτικό περιθώριο, ήταν εκείνη που εκτόξευσε ο αείμνηστος Γιώργος Ντούρος (1948-2008). Ο Ντούρος παρουσίασε την άποψή του εναντίον της δημιουργίας χιονοδρομικού κέντρου στο Φαλακρό Όρος της Δράμας με μια εξαιρετική φωτογραφία, με λεζάντα τη προσφώνηση του εκκλησιαστικού ποιητή των «Χαιρετισμών» προς τη Θεοτόκο: «ΧΑΙΡΕ ΟΡΟC ΑΛΑΤΟΜΗΤΟΝ»! Όταν ακόμη και μια τέτοια προσφώνηση προς την «πρώτη κυρία» του Χριστιανισμού, αναγνώριζε ως αξία την αρτιότητα του βουνού, το διακριτικό μήνυμα του διαπρεπούς δασολόγου πήγαινε κατευθείαν στους αισθητικά ευαίσθητους: Η διατήρηση της μορφής του χώρου έχει αξία. Η διατήρηση της μορφής του χώρου συνεπάγεται περιφρούρηση των «οικολογικών λειτουργιών» του. Η λειτουργία συνδέεται με τη μορφή.
Σήμερα στις μειοψηφικές αλλά όχι αμελητέες δράσεις πολλών περιβαλλοντικών κινήσεων, η προστασία του τοπίου υπεισέρχεται σαν ουσιαστικό στοιχείο. Οι δράσεις αυτές επικουρούνται και από κάποιες που συντελούνται στο «ρετιρέ» της πολιτικής, όπως φερΆ ειπείν η ερώτηση του Περικλή Κοροβέση προς τον ΥΠΕΧΩΔΕ. Να τι έλεγε (14.10.2008) ο συγγραφέας και Βουλευτής στον κ.Σουφλιά:
«Στις 20/10/2000 η Ελληνική κυβέρνηση υπέγραψε στη Φλωρεντία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης τη Διεθνή Σύμβαση για το Ευρωπαϊκό Τοπίο. Στη συνθήκη επισηµαίνεται... "ότι το τοπίο διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο δηµόσιου ενδιαφέροντος στο πολιτισµικό, οικολογικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό πεδίο, ότι συνιστά πόρο που ευνοεί την ανάπτυξη οικονοµικής δραστηριότητας, ότι η προστασία, η διαχείριση και ο σχεδιασµός του µπορούν να συµβάλουν στη δηµιουργία θέσεων εργασίας και ταυτόχρονα ότι το τοπίο αποτελεί ένα σηµαντικό µέρος της ποιότητας ζωής των ανθρώπων". Στην ίδια συνθήκη χαράσσονται οι βασικές αρχές μιας κοινής Ευρωπαϊκής «Πολιτικής τοπίου», η οποία θα αποτελεί έκφραση των αρµόδιων δηµόσιων αρχών µέσα από στρατηγικές και κατευθυντήριες οδηγίες και θα επιτρέπει τη λήψη συγκεκριµένων µέτρων, τα οποία αποσκοπούν στην προστασία, διαχείριση και σχεδιασµό των τοπίων. Για να μπορέσει όμως να ισχύσει εντός Ελλάδας αυτή η τόσο σημαντική συνθήκη...πρέπει να κυρωθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο Ενώ συμπληρώνονται 8 χρόνια από τη Σύνοδο της Φλωρεντίας, η κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης εξακολουθεί να εκκρεμεί...».
Το τοπίο είναι μια γενικότερη έννοια, μέσα από την οποία δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το «ηχοτοπίο» και την «κακοδιαχείρισή» του από τους λεβεντοτσόγλανους που κάνουν μότοκρος στην Πάρνηθα. Το τοπίο δεν είναι είδος ταρριχεύσιμο, δεν είναι ένα ανοιχτό Μη-μου-άπτου Μουσείο, αλλά είναι οπωσδήποτε εξελίξιμο, συνδιαχειρίσιμο και συνεκτιμητέο με άλλες ζωτικές ανάγκες. Το τοπίο είναι ποιότητα ζωής, ομορφιά όχι υποδεέστερη αυτής που εισπράττουν οι άνθρωποι στις προσωπικές τους σχέσεις...
.
ecocrete.gr . |
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ
Cavo Sidero
