|
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟΣ |
|
|
|
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ -
Ανθρώπινα Δικαιώματα
|
|
Γιάννης Σχίζας
,
Παρασκευή, 21 Νοέμβριος 2008
|
Του Γιάννη Σχίζα
Αυτή η υπόθεση των φυλακών και του σωφρονιστικού συστήματος έχει κάτι από το γνωστό Αισώπειο μύθο, σχετικά με ένα γονιό που επισκέπτεται διαδοχικά τα παιδιά του. Το πρώτο παιδί έχει γίνει γεωργός και εύχεται ολόψυχα να βρέχει περισσότερο, γιατί έτσι ανεβαίνει η γονιμότητα της γης και η σοδειά του. Ο δεύτερος είναι αγγειοπλάστης και έχει σαν κύριο πρόβλημά του τις συχνές βροχές, που δεν αφήνουν να στεγνώνει η άργιλος και να στερεοποιούνται τα προϊόντα του…
Διαβάζω σε καθημερινή εφημερίδα τα νέα για τις κινητοποιήσεις των φυλακισμένων και για τα αιτήματα εξανθρωπισμού των φυλακών, για τους κρατούμενους που «συνωστίζονται» κατά πως θα 'λεγαν κάποιοι αλλά για την ακρίβεια «συνθλίβονται» μέσα σε συνθήκες ανυπόφορες έως δολοφονικές. Ταυτόχρονα όμως σημειώνω τα όσα αναφέρει στην τελευταία σελίδα της ίδιας εφημερίδας ο Χ.Μιχαηλίδης, για την περίπτωση ενός οδηγού που παραβίασε το κόκκινο και σκότωσε ένα κοριτσάκι 4 ετών. Ο οδηγός «έφαγε» στην πρώτη δίκη τρία χρόνια, αλλά στο Εφετείο η ποινή του περιορίστηκε στα τρία χρόνια με αναστολή. «Οι γονείς εμβρόντητοι στέκονταν μπροστά στην έδρα ακούγοντας την εισαγγελέα ακόμα και να μαλώνει τη μάννα, επειδή δεν πρόσεξε λέει, το παιδί της και το άφησε να βγει στο δρόμο! Ο πατέρας δεν είχε φωνή να μιλήσει. Έγραψε μια επιστολή. Σύντομη, μιας σελίδας όλη. Και ζήτησε να την καταθέσει στο δικαστήριο ως δική του αντίδραση στην άδικη, όπως πίστευε, απόφαση. «Δεχθείτε την, παρακαλώ, ως κατάθεση καρδιάς του πατέρα», τους είπε. Αλλά τον αντιμετώπισαν, λέει, με αγένεια και απαξιωτικά. «Δεν δεχόμαστε επιστολές, κύριε. Τι το περάσατε εδώ μέσα;» τον μάλωσαν οι της Δικαιο(;)σύνης εκπρόσωποι. Κάποιος μάλιστα, κατά τον πατέρα, ψιθύρισε ότι «οι φυλακές είναι γεμάτες, δεν μπορούμε να τους κλείνουμε όλους μέσα…» (Ελευθεροτυπία 15.11.2008)
Σε μια κοινωνία όπου υπάρχει ακόμη και «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Ληστευθέντων»(!), όπου τα στέκια του επαγγελματικού «υποκόσμου» έχουν πολλάκις τη χωροταξική ιδιατερότητα να συμπίπτουν με γειτονιές κατοικούμενες από φιλήσυχους ανθρώπους, όπου ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών καταγγέλει τις τοπικές μαφίες της παραλίας ενώ κατά καιρούς οι τηλεοράσεις εμφανίζουν αγανακτισμένους οδηγούς λεωφορείων να αδυνατούν να κάνουν τη δουλειά τους στις δυτικές συνοικίες της Αθήνας, όπου οι έρευνες της Eurostat δείχνουν ότι ο δείκτης εγκληματικότητας στην ελληνική πρωτεύουσα είναι 230 φορές υψηλότερος από αυτόν της Δρέσδης (1), όπου κυριαρχεί η αγανάκτηση για την επιείκεια ή το ανεκτέλεστο κάποιων δικαστικών αποφάσεων – με κορυφαία ίσως περίπτωση τη ποινή ΚΑΘΕΙΡΞΗΣ η οποία επιβλήθηκε σε μεγαλοπαράγοντα του ποδοσφαίρου και ο οποίος την εξέτισε τόσο όσο ο υποφαινόμενος πήγε στο Φεγγάρι – σε μια τέτοια λοιπόν κοινωνία είναι επόμενο να υπάρχει μια σιωπηρή και ευάριθμη κοινωνική ομάδα, που δεν βλέπει με κακό μάτι την κόλαση των φυλακών! Και τούτο γιατί ο φόβος παράγει αισθήματα εκδίκησης, που αποτρέπουν τη «συνολική» εξέταση του προβλήματος : Αποτρέπουν δηλαδή την ανάλυση των γενεσιουργών αιτίων και των διαφοροποιήσεων της «παραβατικότητας», που είναι και η μόνη ικανή στο να δείξει το κόστος της δυσλειτουργίας του σημερινού σωφρονιστικού συστήματος. Να δείξει το τι σημαίνει να είναι οι φυλακές βιότοποι ή πανεπιστήμια του εγκλήματος….
Ο κατΆ ευφημισμόν σωφρονισμός «που θίγει την ποιότητα της δημοκρατίας μας» – κατά πως επισημαίνει ακόμη και ο Κάρολος Παπούλιας – κατεργάζεται τις εγκληματικές τέχνες ή τις προβληματικές προσωπικότητες του μέλλοντος, με τα αξεπέραστα ψυχικά τραύματα. Φυσικά ο σωφρονισμός ως πρόσληψη και αποδοχή των πλειοψηφικών κοινωνικών αξιών είναι προβληματικός μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες, όπου ενδημεί η «φιλοσοφία» της αρπαχτής και του εύκολου κέρδους. Όπου ο πολυποίκιλος τζόγος τοξινώνει την επιθυμία για εργασιακή προκοπή ενώ ο καπιταλισμός – «τούρμπο» ή κεϋνσιανός – θυμίζει κάποτε τον λούμπεν καπιταλισμό που σκιαγράφησε σε μια από τις προκηρύξεις της η 17 Νοέμβρη ….Ο υπαρκτός κόσμος δεν είναι «ηθικός και αγγελικά πλασμένος», όμως αυτό δεν είναι λόγος για να αποδεχόμαστε ή να ανεχόμαστε όποια ατομική συμπεριφορά συγκρούεται με τις πλειοψηφικές κοινωνικές αξίες. Δεν είναι λόγος για να αναμένουμε την έλευση του Σοσιαλισμού για ένα επιτύχουμε εν τέλει ένα σωφρονισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, και φυσικά δεν είναι λόγος για να κυκλοφορούμε φέϊγ βολάν όπως αυτό που κυκλοφόρησε στην πρόσφατη περίοδο στις αθηναϊκές συνοικίες με κύριο σύνθημα: ΟΛΟΙ ΕΞΩ!
Ο ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΚΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ…
Από ένα άρθρο του Τάκη Καμπύλη στην Καθημερινή (16.11.2008) μαθαίνουμε ότι της φυλακής τα σίδερα είναι για τους κατέχοντες τουλάχιστον 1000 ευρώ το μήνα – για τους υπόλοιπους είναι μια επιγής κόλαση. Από άλλες περιγραφές μαθαίνουμε για τους μεγαλοπαράγοντες του εγκλήματος που δεν κακοπερνάνε έγκλειστοι, που όχι σπανίως αποφυλακίζονται με τη συνδρομή προοδευτικών συνηγόρων, που υπηρετούν τις πιο επιθετικές και αρπακτικές στάσεις ζωής – μπροστά στις οποίες οι συμπεριφορές των τυπικών καπιταλιστών είναι συμπεριφορές τροφίμων παρθεναγωγείου. Το βιβλίο του Δημήτρη Κωστόπουλου «Ο Νταβέλης στο Σικάγο»(2) παρέχει στοιχεία για ένα ψυχογράφημα του οργανωμένου εγκλήματος, για το κατά πόσο αυτό υψώνει στο τετράγωνο «αξίες» όπως ο σκληρός και επιδεικτικός καταναλωτισμός, ο ατομικισμός και η παρασπονδία κάθε μορφής, η βαναυσότητα απέναντι στον αδύνατο και η γλοιώδης υποχωρητικότητα απέναντι στον ισχυρό.
Είναι ολοφάνερο ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για μια αδιαφοροποίητη μάζα φυλακισμένων. Δεν μπορούμε να εξισώνουμε όσους ατυχήσαντες ανθρώπους βρέθηκαν έγκλειστοι με τους παράγοντες του εγκλήματος, που αντιμετωπίζουν την φυλάκιση σαν εργατικό ατύχημα. Αντίστοιχα δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίζουμε το σύστημα των ποινών σαν ένα σύστημα προς κατεδάφιση ή συρρίκνωση, ή σαν φορολογική υποχρέωση εξωφλήσιμη με ευκολίες πληρωμής.. Η ελληνική Πολιτεία έδειξε χαρακτήρα κρατώντας επί 33 χρόνια φυλακισμένους δύο από τους πρωταίτιους της απριλιανής δικτατορίας, τους Ιωαννίδη και Ντερτιλή, «τιμώντας» κατά κάποιο τρόπο το λόγο του Καραμανλή του Πρεσβύτερου: «Όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια». Στην Αμερική ο δολοφόνος του Τζων Λένον παραμένει έγκλειστος από το 1980, ενώ πρόσφατη αίτηση για την αποφυλάκισή του απορρίφθηκε με τη συνηγορία της Γιόκο Όνο, χήρας του μεγάλου καλλιτέχνη.
Να συμφωνήσουμε λοιπόν όλοι για την ανάγκη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις όποιες συνθήκες, αλλά και να βάλουμε πάνω από κάθε «συντεχνιακό» αίτημα αποφυλάκισης, την ανάγκη συμμετοχικής διαμόρφωσης ενός νέου σωφρονιστικού συστήματος. Την ανάγκη για ένα εναλλακτικό σωφρονισμό, που μεταξύ των άλλων θα έχει σαν περιεχόμενο και έναν πιο ανθρώπινο εγκλεισμό. Στη προκειμένη περίπτωση είναι αξιοσημείωτη η συνηγορία των «Οικολόγων Πρασίνων» με μια κύρωση που παραμένει κύρωση (!) αλλά ταυτόχρονα δεν συνθλίβει τους φυλακισμένους:
«Η εναλλακτική φυλάκιση μπορεί να συμβάλει θετικά στην άμβλυνση της συμφόρησης των φυλακών, στη δημιουργική ενασχόληση των κρατουμένων και στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους. Για κάτι τέτοιο απαιτείται βελτίωση του νομικού πλαισίου για την έκτιση των ποινών και εξασφάλιση απασχόλησης των κρατουμένων σε κοινωνικές επιχειρήσεις».
Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε τις φυλακές ως χωματερές ανθρώπινων αποβλήτων. Θέμα μας πρέπει να είναι – αντί οποιωνδήποτε εύκολων και χαριστικών λύσεων – η ουσιαστική «ανάκτηση» και «ανακύκλωση» της ανθρωπιάς μέσω του σωφρονιστικού συστήματος…
Σημειώσεις
1. Ελευθεροτυπία, Κ.Μοσχονά, «Η Αθήνα της ανασφάλειας», 14.1.2005
2. Εκδόσεις ΕΥΩΝΥΜΟΣ, Αθήνα 2007
Του Γιάννη Σχίζα
.
ecocrete.gr . |
|
Cavo Sidero
