ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ε.Μ.Π ΜΕ ΤΟ ΓΡ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ν. Α. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

(Συνέντευξη του κ. Κ. Ι. Μουντζούρη, Καθηγητή Ε.Μ.Π, Διευθυντή Εργ/ρίου Λιμ/κών Έργων)

Μετά την επιτυχία του Β΄ Πανελληνίου Συνεδρίου για την «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΖΩΝΩΝ» 25-28 Νοεμβρίου 2002 στο Ε.Μ.Π, ζήτησα από τον Καθηγητή Κ. Ι. Μουντζούρη Καθηγητή Ε.Μ.Π, Δ/ντή Εργαστηρίου Λιμενικών Έργων και την Ερευνητική Συνεργάτιδα Ε.Λ.Ε, κ. Β. Κ. Τσουκαλά Δρ. Πολιτικού Μηχανικού, Καθηγήτρια Ακτομηχανικής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, να έλθουν σε πρώτη ευκαιρία στη Κρήτη και να πραγματοποιήσουν αυτοψία στα βόρεια παράλια του νομού Ηρακλείου, ώστε στα πλαίσια του προγράμματος «Διαχείριση και Βελτίωση Παράκτιων Ζωνών» να συνεργαστούμε για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και διαχείριση της υποβαθμισμένης παράκτιας ζώνης στα βόρεια παράλια του νομού. Η καταρχήν απάντηση που έλαβα στις 28-11-2002 με τη λήξη του Συνεδρίου ήταν θετική.

Με χαρά στις 18-12-2002, άκουσα από το τηλέφωνο τον κ. Κ. Μουντζούρη να μου ανακοινώνει ότι θα έλθει στην Κρήτη αποδεχόμενος και άλλη πρόσκληση και ότι θα βρίσκεται στη Κρήτη 3-4 Ιανουαρίου 2003. Πράγματι μετά από επίσκεψη στον Αγ. Νικόλαο, ήλθε στο Ηράκλειο το Σάββατο 4 Ιανουαρίου, όπου και θέσαμε το πλαίσιο συνεργασίας, αφού επισκεφθήκαμε την παράκτια ζώνη των περιοχών: Γούβες, Χερσόνησος και Μάλλια, όπου έχουν εντοπισθεί προβλήματα σε παράκτια έργα (τα οποία διεξοδικά ανέλυσα σε μια σειρά δημοσιευμάτων στην εφημερίδα ‘’ Πατρίς’’) και τα οποία του έστειλα.

Μαζί του ήλθε και η κ. Βασιλική Τσουκαλά, με την οποία συνεργάζεται στο Εργαστήριο Λιμενικών Έργων του Ε.Μ.Π, ενώ παράλληλα διδάσκει Ακτομηχανική στο Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Αφού του παρέδωσα τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους για Λιμενικά Έργα και για τα οποία ήμουν εισηγητής στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, το Νομαρχιακό Συμβούλιο και Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ ως υπεύθυνος του Γρ. Περιβάλλοντος μου υποσχέθηκε, ότι θα μου στείλει τις απόψεις και τις προτάσεις του για μια σειρά σύνθετων Λιμενικών Έργων, τα οποία όμως θα αντιμετωπισθούν σφαιρικά λόγω της αλληλεπίδρασης που έχουν μεταξύ τους. Οι προτάσεις αυτές θα τεθούν υπόψη του Νομάρχη και των Δημάρχων για να αποτελέσουν μπούσουλα για υφιστάμενα ή μελλοντικά Λιμενικά Έργα.

Παράλληλα, μου παραχώρησε συνέντευξη για την Ακτομηχανική και τις εφαρμογές της, ώστε να εξοικειωθούν και οι αναγνώστες με την σχετικά νέα αυτή επιστήμη και να ξεκαθαρίσει τους «Μύθους και Πραγματικότητες» γύρω από αυτήν:

Ακούσθηκαν κατά την διάρκεια του Συνεδρίου, προτάσεις για την επίλυση προβλημάτων παράκτιας ζώνης και Λιμενικών Έργων μέσω Ακτομηχανικής. Ποιος είναι ο ορισμός που δίδεται ως Καθηγητής του Ε.Μ.Π και Δ/ντής του Ε.Λ.Ε στον όρο αυτό;

«Ακτομηχανική είναι το επιστημονικό εργαλείο στο οποίο συσσωρεύεται η ανθρώπινη γνώση για τους μηχανισμούς φυσικούς και ανθρωπογενείς, οι οποίοι εμφανίζουν, δρουν, μορφώνουν, παραμορφώνουν την ακτή. Βασίζεται στην Θαλάσσια Υδραυλική, κάνει χρήση γνώσεων Θαλάσσιας Ιζηματολογίας, Φυσικής Ωκεανογραφίας κ.α., χρησιμοποιεί πολλή εμπειρική γνώση και επιτόπια διερεύνηση χρειάζεται φαντασία, προσγειωμένη προσέγγιση και ευαισθησία».

Ως Φυσικός θα ήθελα να ερωτήσω, ποια φυσικά φαινόμενα εμφανίζονται επί ή κοντά στην ακτογραμμή και πώς αντιμετωπίζονται σχετικές επιπτώσεις στο παράκτιο περιβάλλον και αν μπορούν να προβλεφθούν;

«Στην ακτή συνυπάρχουν και αλληλοεπηρεάζονται και οι τρεις καταστάσεις της ύλης : υγρή-αέρια και στερεή του -αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης, είναι η αλλοίωση, η διατάραξη των ισορροπιών και η παραμόρφωση της ακτογραμμής του πυθμένα και εν τέλει του παράκτιου περιβάλλοντος, είτε λόγω διάβρωσης, είτε λόγω μετακίνησης ιζημάτων, είτε λόγω ορμής των κυμάτων, είτε άλλων παραγόντων που τις περισσότερες φορές είναι αστάθμητοι. Για το λόγο αυτό είναι δύσκολο να κάνει κάποιος, έστω και ειδικός έγκαιρη πρόβλεψη. Είναι μαθηματικώς αδύνατη η ακριβής ποσοτική πρόβλεψη της αποκρίσεως και των επιπτώσεων, μιας ακτής με ίζημα στην κατασκευή ενός απλού η περίπλοκου συστήματος έργων. Δεν υπάρχει μέθοδος, υπολογιστική ή εργαστηριακή, ικανοποιητικής πρόβλεψης. Η εργαστηριακή μέθοδος σε φυσικό προσομοίωμα οδηγεί σε ρεαλιστικά συμπεράσματα.

Η συνεχής παρακολούθηση με μετρήσεις πεδίου μιας ακτής μετά την κατασκευή έργων ακτομηχανικής είναι η μόνη μέθοδος για την ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων. Είναι προτιμότερο να λεχθεί από ένα επιστήμονα ακτομηχανικής «θα σας κάνω ακριβή ποσοτική πρόβλεψη των επιπτώσεων της ακτής στο προτεινόμενο σύστημα έργων μετά από ένα έτος από την κατασκευή» από το να διακινδυνεύονται ποσοτικές προβλέψεις γραφείου, οι οποίες είναι βέβαιον, ότι θα διαψευσθούν, αφού όμως έχουν γίνει πιστευτές από ορισμένους.

Είναι σύνηθες το φαινόμενο της κατασκευής καθέτων προς την ακτογραμμή μόλων μπροστά από ξενοδοχεία ή χώρους υποδοχής επισκεπτών. Όπως θα παρατηρήσατε στα βόρεια παράλια του νομού μας οι μόλοι αυτοί αποτελούν τον κανόνα. Ποια είναι η άποψή σας για το θέμα αυτό και πώς αντιμετωπίζονται οι μετακινήσεις ιζημάτων από την κατασκευή τέτοιων έργων;

«Είναι λάθος αυτές οι κατασκευές, διότι πάντα δημιουργούν προσάμμωση στην υπήνεμη πλευρά του μόλου, ενώ επηρεάζουν τα γειτονικά Λιμενικά Έργα. Η βελτίωση της ακτής αντιμετωπίζεται διεθνώς και με μεγάλη επιτυχία με την κατασκευή ενός ή συστήματος κυματοθραυστών (έργων παραλλήλων ή σχεδόν παραλλήλων προς την ακτογραμμή) από φυσικούς λίθους και ογκόλιθους. Το μήκος του ενός ή του συστήματος κυματοθραυστών με διάκενα μεταξύ τους είναι συνάρτηση του μήκους της υπό προστασία ακτής, του όγκου της επιθυμητής συσσώρευσης ιζήματος στην υπόψη ακτή κ.α. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω κατασκευών είναι η σχεδόν πλήρης ανακοπή της κυματικής διαταραχής όπισθεν του κεντρικού τμήματος του κυματοθραύστη ή των κυματοθραυστών με συνήθη επακόλουθα :

α) Συσσώρευση ιζήματος σε ελεγχόμενο βαθμό β) Η δυνατότητα ανανέωσης των νερών μέσα από τα διάκενα γ) Η μη παρεμπόδιση της φυσικής οξυγόνωσης του νερού.

Η καλύτερη επίτευξη των παραπάνω στόχων γίνεται με την κατασκευή των κυματοθραυστών με χαμηλή στάθμη στέψης και διατομής διαπερατής από την κυματική διαταραχή».

Για την αντιμετώπιση της διάβρωσης στην ακτή και την κατασκευή παράκτιων δρόμων ή πλατειών, κατασκευάζονται συνήθως κατακόρυφοι ανακλαστικοί τοίχοι. Είναι σωστή αντιμετώπιση αυτή;

«Όχι είναι λάθος. Είναι τεκμηριωμένο σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη, ότι η ύπαρξη τέτοιων τοίχων στην ζώνη δράσης των κυμάτων προκαλεί την ανάπτυξη διαβρωτικών θαλασσίων μηχανισμών με καταστροφικά επακόλουθα ακόμη και στην ευστάθεια της ίδιας της κατασκευής, αλλά και σε παρακείμενες παραλίες.

Η σωστή αντιμετώπιση είναι η διαμόρφωση αποσβεστικής παραλίας προ του τοίχου ή η θωράκιση του τοίχου με ογκόλιθους είναι οι μόνες δυνατές λύσεις για να αποφευχθούν οι καταστροφικές αυτές επιπτώσεις, «εφόσον βέβαια είναι αναπόφευκτη η πρόκληση της κατασκευής του παρακτίου περιβάλλοντος με την κατασκευή του έργου».

Ποιες είναι οι συμβουλές σας προς μελετητές για την καλύτερη κατασκευή έργων ακτομηχανικής;

«Τα έργα ακτομηχανικής θα πρέπει να είναι εξ ορισμού, λιτά, φθηνά, μικρά, δεδομένου ότι τα βάθη κατασκευής τους είναι μικρά, δεν απαιτούνται βυθοκορήσεις, παραλαβή υπάρχοντος ή διαμορφωμένου πυθμένα δεν είναι απαραίτητη, περίπλοκες κατασκευές δεν προκύπτουν, αρκούν σχεδόν πάντοτε φυσικοί λίθοι και ογκόλιθοι, το σκυρόδεμα συνήθως δεν είναι απαραίτητο κ.α.

Επίσης, τα έργα και οι παρεμβάσεις στην παράκτια ζώνη αρμοδιότητας Πολιτικού Μηχανικού, είναι πεδίο ταχέως αναπτυσσόμενο στην Ελλάδα, μια χώρα με το υψηλότερο μήκος ακτογραμμής ανά κάτοικο και όλα τα λοιπά χαρακτηριστικά, τα οποία προαναφέρθηκαν. Αναμένεται αλματώδης αύξηση τους κατά τα αμέσως επόμενα έτη.

Απαιτείται επίσης προσοχή, γνώση, «αιδώς», μέτρο, ευαισθησία στην λήψη αποφάσεων για έργα παράκτιας προστασίας κατά την μελέτη τους, αλλά και την κατασκευή τους».

Ευχαριστώ.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΒΟΥΤΥΡΑΚΗΣ
ΦΥΣΙΚΟΣ - ΠΕΡΙΒ/ΓΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Σ.Π.Α.Π.Ε.Κ.Ε.Κ.

��� ������� �� ������ ������.
������ ����� �� ������ ������ � �� ��������� ��� ecocrete.gr ���.